Недостигаат 6.000 медицински сестри, тврди Унијата на здруженија, според МЗ во тек се вработувања на 240, а понатаму ќе има и двојно повеќе

Подобри услови за работа, признавање на образованието, преквалификации од една специјалност во друга, доедукација, повисоки плати се меѓу причините поради кои медицински сестри заминуваат на работа во други земји. Со недостиг на медицински сестри се соочуваат земјите од регионот, меѓу кои и Македонија, но и дел од другите европски земји…

Унијата на здруженијата на медицинските сестри, акушерки, стоматолошки сестри предводени од Здружението „За нас“ апелира да се отворат конкурси за вработување медицински сестри, бидејќи недостигаат 6.000. Од Министерството за здравство за МИА информираат дека во тек се вработувања на 240 медицински сестри и дека планирано е во следниот период да има вработувања на двојно поголем број медицински сестри во јавните здравствени установи низ државата.

-Според податоците од Институтот за јавно здравје, во Македонија има 9.200 медицински сестри, што значи дека се работи за многу мал број според бројот на жители. Во државава недостигаат околу 40 проценти медицински сестри и ако треба да бидеме 14.000, 15.000 медицински сестри, значи недостигаат околу 6.000, вели во изјава за МИА претседателката на Унијата на здруженијата, Гордана Бешлиоска.

Таа посочува дека во последно време има тренд на заминување на наши медицински сестри и во Словенија и во Хрватска, каде има комори на медицински сестри, признаено им е образованието, личните доходи им се многу повисоки, има континуирани и отворени конкурси и веднаш можете да се вработите.

-Не може да ви се одлеваат медицински сестри во пензија, да имате сестри со договор на дело, да не ги вработувате со години во болниците. Тоа е невиден парадокс. На тој начин сами ги бркаме да си одат. Во болници во земјите од регионот има преквалификации од една специјалност во друга, ги доедуцираат и надградуваат за да можат да ги надополнат критичните единици и интезивните неги, вели Бешлиоска и посочува дека мора да има континуирани конкурси, како што има во Србија, Хрватска и другите земји во регионот.

Како пример го посочи Клиничкиот центар во Бања Лука каде има отворен конкурс без никакви услови и во секое време сестра може да дојде, да конкурира и да се вработи. Според Бешлиоска нужно е во моментов се што се има од овој кадар на располагање да се овозможи под итно да влезе во болниците на работа.

-Има ситуација во која од приватните концесионери остануваат на улица после 30 години работно искуство и не знаеме да си ги прибереме во примарното здравство од каде што дошле. Голем број од нив едно време со времен закон беа избркани од здравствените домови за да одат да работат со концесионерите. Работат со договор на дело со години, па медицинска сестра четири, пет, шест години работи во неизвесност за 23.000 денари без никакво здравствено осигурување. Такви сестри има многу во болниците, потенцира Бешлиоска.

Агенцијата за вработување, појаснува, регистрира околу 740 невработени сестри, голем број од нив веќе се заминати, дел од нив ја напуштиле професијата, а некои од нив се водат како невработени затоа во болниците се со статус договор на дело.

Во врска со тоа каде најмногу недостигаат медицински сестри таа вели дека тоа се стационарите, каде работата е многу опсежна, патронажните служби, потоа во операционите сали, клиниките…Според неа, во одделите за интензивна нега каде се тешко болните треба да има една сестра на еден пациент или најмногу на двајца пациенти една медицинска сестра.

Таа истакнува дека истражувања покажале дека причини за незадоволството на медицинските сестри се нездравата работна околина, несоодветни безбедносни услови, а потоа и ниските плати. Посочува дека многу важно е и признавањето на образованието, професионалната автентичност на сестрите, нивната автономност на работните места.

Во врска со тоа колкави се платите на медицинските сестри рече дека медицинските сестри со средна стручна спрема имаат плата до 30.000 денари, а со високо образование земаат пет до шест илјади денари поголема плата од нив.

-На сестрите со специјалистичките студии, тие не им се признаени, како и на сестрите со втор и трет циклус на студии, магистериуми, не им е признаено научно образование. Околу 36.000 денари или 37.000 денари заработуваат сестрите со високо образование, на што им следат додатоците за нивниот работен стаж, за условите на работа, дежурствата, сменските работи…, истакнува Бешлиоска и додава дека стартната плата на медицинска сестра во здравствен дом може да изнесува 25.000 денари, во општа болница 27.000 денари, а во Клиничкиот центар – 30.000 денари.

Таа потенцира дека оптоварени и незадоволни здравствени работници иницираат и незадоволни пациенти. На прашање како да се надмине недостигот на медицински сестри, вели дека проблемот е што тие не се присутни таму каде што се носат одлуките и дека не може 25 години да има Лекарска комора, а да нема Комора на медицинските сестри, а да се зборува дека лекарите и медицинските работат во тимови. Тоа, истакнува таа, е една таква дискредитација на сестринската професија, а докторите не мора да ги дадат иницијативите, меѓутоа нека ги поддржат нашите иницијативи.

Според неа, мора да има сектор за сестринство во Министерството за здравство и дека не може правници и стоматолози во Министерството да ги решаваат проблемите на медицинските сестри, кои не се политичка опција, трошок и бројки, туку тие имаат сериозна и мултидисциплинарна професија.

-Еден од најголемите проблеми е што сестрите не се вклучени во носењето здравствени политики, каде било, ниту ги има во некоја комисија, ниту во комисија за интрахоспитални…Дури и за наградата „13 Ноември“, кога на име на докторите се дават наградите, медицинските сестри ги нема. Значи мора да бидат таму каде што се носат политиките, и сестрите да одлучуваат сами за себе, тоа е генералното, првото и основното, мора да го добијат правниот субјект комората и законот кој го немаат за нивната дејност. Сите занаетчии во државата имаа лиценци само медицинските сестри немаат лиценци за работа, додава Бешлиоска.

Од Министерството за здравство наведуваат дека во јавните здравствени установи на примарно, секундарно и терциерно ниво низ државата, почнат е процесот за надополнување на дефицитарните кадри.

-До овој момент се добиени согласности за вработување на вкупно 240 медицински сестри. За поголем дел од нив постапката за вработување е завршена, а за останатиот дел постапката за вработување е во тек. За илустрација, за Здравствен дом Скопје, од вкупно добиени 117 согласности за нови вработувања, опфатени се 33 медицински сестри, во ЗД Крива Паланка се добиени согласности за шест медицински сестри, во ЗД Вевчани за четири медицински сестри, во ЗД Струмица – три патронажни сестри, во ЗД Штип – за две медицински сестри, како и во други јавни здравствени установи, информираат од Министерството.

Додаваат дека се планира во следниот период да има вработувања на двојно поголем број медицински сестри во јавните здравствени установи, што ќе се реализира по завршување на постапката и обезбедување на потребните согласности од надлежните институции.