Во јануари 1973 година Велика Британија и се придружи на Европа „со фанфари“

AFP/Beta

На 1 јануари 1973 година, Обединетото Кралство на Велика Британија и Северна Ирска официјално се приклучи на Европската заедница – денешна ЕУ, „со фанфари“ по десет години преговори, но британското јавно мислење веќе изгледаше неволно да се откаже од „илјада години од својата историја“.

Конзервативната влада во тоа време сакаше помпезно да го одбележи моментот кога премиерот Едвард Хит, ревносен Европеец и „мотор“ на членството, го опиша како „многу трогателен“.

Десет дена, за време на фестивалот наречен „Фанфари за Европа“, девет земји прославуваа 300 спортски и културни настани низ целата земја – вкупното членство на тогаш проширената Европска заедница.

Изборот на фудбалери од три земји – Данска и Ирска исто така се приклучија на ЕЕЗ во тоа време, играа против тим од играчи од други шест земји-членки, со победа на новодојденците со 2:0.

Италија го позајми Микеланџело за изложбата, а Холандија го позајми Рембрант. Единствено Лувр одби да и дозволи на Мона Лиза да заммине преку Ла Манш.

Во пресрет на „Ден Д“, печатот ги посвети насловните страници на настанот, кој за „Сандеј тајмс“ заврши „поглавје од илјада години британска историја“, што, објасни „Сандеј телеграф“, подоцна ќе биде одлучувачко за британската историја, повеќе од битката во Хестингс или Ватерло “.

Со смешен тон, имаше многу препораки до жителите на Островот за тоа како да се „соочат“ со „континенталците“.

„Дејли меил“ особено ги предупреди своите читатели за употребата на популарни британски изрази што можат да ги „шокираат“ жителите на другите осум земји, јави тогаш АФП, споменувајќи термини што особено Французите може да ги сметаат за навредливи.

Највоинствените противници на европската идеја својот последен настап го организираа на 31 декември, кога со звукот на гајда, 500 противници на парада под факели дојдоа пред Вестминстер, каде што е парламентот.

Еден ден подоцна, на 2 јануари, свечено беше подготвена „европска“ вечера за 258 лица, организирана од британскиот совет на европското движење во палатата Хемптон Корт, поранешната кралска резиденција.

Следниот ден, кралицата Елизабета Втора, принцот Филип и премиерот Едвард Хит присуствуваа на првата голема свечена вечера, во операта во Ковент Гарден. Додека пристигнуваа, 200 екстремисти од националистичката партија Национален фронт фрлаа кон нив.

АФП тогаш го опиша јавното мислење како „колебливо“ и „длабоко поделено“.

За членството беше одлучено во 1972 година со гласање во Парламентот, а граѓаните не беа консултирани на референдум, за разлика од другите два тогаш нови члена – Ирска и Данска.

Како глас на „човек од улица“, еден работник за АФП во паб во Лондон во тоа време изјави: „Имаме влада што е наша, парламент што го избираме. Не сакаме никој од Брисел да ни командува. Се е подобро тука отколку кај вас“.

„Вие сте сомнителни … Гледам како доаѓате. Ни задоволувате. И тогаш, кога ќе се најдеме во вашата крвава стапица, вашиот рај за будали, ќе не скарате со нашите вистински пријатели Американци, Канаѓани, Австралијци. И сите ќе станете комунисти, ќе пропаднеме со тебе “, предвиде еден шкотски таксист.

Но, тогаш еден камионџија, исто така Шкотланѓанец, пресуди: „Ми се допаѓа да одам во Европа. Особено во Франција. Таму се чувствувам како дома. Не им верувам на Англичаните”.

Лабуристичката опозиција веќе ја објави својата намера повторно да преговара за пристапниот договор. Нејзиниот водач Харолд Вилсон ја обвини владата за „абдицирање“ од одговорност пред властите во Брисел.

Кога Вилсон дојде на власт и го освои обновувањето на преговорите, во 1975 година го организираше првиот референдум за останување на Велика Британија во ЕЕЗ. „Да“ победи со 67 проценти од гласовите.

Четириесет и една година подоцна, на 23 јуни 2016 година, Британците гласаа 51,9 проценти за напуштање на ЕУ. Брегзит ќе го потопи Обединетото Кралство во низа кризи пред практичното излегување на 31 јануари 2020 година, а конечниот крај на учеството на единствениот пазар со слобода на движење е на 31 декември на полноќ.