Ватикан: Каква политичка важност има сè уште папството?

Последните слики на папата Франциско во неделата на Велигден покажаа уште еднаш што сѐ го дефинираше како личност. Но, тие покажаа и каква меѓународна улога ќе продолжи да има идниот папа во глобализираниот свет.

Една слика: Франциско, човекот, уште еднаш се вози преку плоштадот Свети Петар, кон луѓето. Другата: Франциско, шефот на државата, со американскиот потпретседател Џеј Ди Венс, на неговиот последен дипломатски состанок пред неговата смрт во понеделникот утрото.

Само претензија или политичка реалност?

Најмалата држава во светот, Ватикан, и нејзиниот шеф на државата, папата, отсекогаш тврделе дека работат за и во светот. Ова беше видливо уште еднаш во неделата на Велигден: Велигденската порака, напишана, но не и прочитана од него, ги наведе сите конфликти во светот, од Јемен до Украина.

На крајот со слаб глас уште еднаш ги благослови верниците. Особено Велигденскиот благослов е олицетворение на целокупната универзална претензија на папството, како што се применува „Урби и орби“ – „на градот и светот“.

Светот? Дали е ова само побожно тврдење на најмалата држава во светот или политичка реалност? Каква политичка важност има папството денес уште?

Без оглед на личноста на папата, папската дипломатија денес следи релативно јасни принципи: заштита на човечкото достоинство, меѓународно разбирање и, се разбира, пред сè, заштита на христијаните во регионите во светот.

Наследникот нема да ги игнорира тематските тежишта на Франциско

Папата Франциско отсекогаш го насочуваше вниманието на маргините и маргинализираните, што се отсликуваше и на неговите патувања. На прашањето како ја одбрал Монголија, со нејзините 1.300 католици, како дестинација за патување, тој рече: „Едноставно помислив на многу малата католичка заедница таму“.

Негово прво патување во низата од 66 различни земји беше посилно и свесно политичко: посетата на италијанскиот медитерански остров Лампедуза. Како попатна станица за бегалците на нивниот пат кон Европа, тоа е место каде што политичките предизвици на глобализираниот свет стануваат повидливи од било каде на друго место во Европа.

Папата Франциско го користеше својот морален авторитет за постојано да се заложи во корист на мирот, правдата и заштитата на животната средина. Неговата енциклика „Лаудато си“ се осврна на глобалните предизвици како што се климатските промени и социјалната неправда. Ниту неговиот наследник нема да ги игнорира овие прашања.

И натаму ќе има напнатости

Ватикан е суверена држава, а папата како негов поглавар ужива политичка независност – на тоа многу инсистираше папата Франциско. Неговиот фокус во сите конфликти и војни што избувнаа за време на неговиот понтификат беше на жртвите и на народот. На критики наиде неговата осуда на руската агресорска војна против Украина, која некои ја сметаа за премногу воздржана, или неговата премногу експлицитна критика за постапките на Израел во војната во Газа.

За набљудувачите во Рим, одредена лична спонтаност беше во контраст со позицијата на Ватикан да дејствува како неутрален посредник и миротворец. Посебна вредност на Ватикан во културно-верските конфликти: папата игра централна улога во промовирањето на дијалогот меѓу различните религии.

И сега? Универзалните идеи не се баш во мода, особено не кај најмоќниот човек во светот, американскиот претседател Доналд Трамп: повлекувања од Светската здравствена организација и Парискиот климатски договор, протекционизам – на сето ова се спротивставува папата кој, на крајот на краиштата, раководи со црква чие име е изведено од грчкиот збор „katholikós”, што значи „сеопфатен“.

Папата како морален авторитет, заснован на универзални вредности и кој се спротивставува на политички и економски интереси, ќе продолжи да биде извор на тензии – како и да гласи името на новиот папа.(dw).

Автор: Мартин Целнер, АРД