„Луѓето имаат потреба од самотија“: Како поминувањето време сами може да не направи посреќни?

Од поминување време во самотија, до максимално искористување на животот како самец, осамувањето може да не направи поисполнети – филозофија што е застапена во нов бран на книги.

Во најновиот филм на Вим Вендерс „Совршени денови“, главниот лик, чистач на тоалети од Токио, поминува голем дел од своите часови и денови во самотија; полевајќи растенија, размислувајќи, слушајќи музика и читајќи. Иако се воведуваат повеќе ликови како што се развива филмот, за многу гледачи неговите претходни моменти се навистина совршени; опишани од Николас Барбер од Би-Би-Си како „медитација за спокојството на постоењето лишено од неговите основни елементи“, навистина резонираше со многумина. Не е ни чудо. Замислените и позитивни погледи на самотијата заземаат сè повеќе простор на нашите екрани, полици за книги и паметни телефони, од подкасти до вирални TikTok видеа. Се чини дека никогаш не било подобро време да се биде сам.

Во последните неколку години, објавени се неколку наслови на оваа тема, а уште неколку се во подготовка. „Осаменост: Науката и моќта на тоа да се биде сам“ и „Соло: Градење извонреден сопствен живот“ се појавија на полиците во 2024 година, а „Сингл: Живеење комплетен живот со свои услови“ од Никола Слосон беше објавен во февруари. Потоа, минатиот месец, беше објавен долгоочекуваниот роман на Ема Генон „Табела за еден“; откако се прослави со нефикциски книги што ги доведуваат во прашање традиционалните идеи за успех и продуктивност, Генон сега ги преиспитува модерните врски, во љубовна приказна фокусирана на млада жена што наоѓа радост во тоа да биде сама, а не со партнер.

Подоцна оваа година, ќе излезат уште два водичи за самопомош, „Радоста на осаменоста: Како повторно да се поврзете со себеси во преповрзан свет“ и „Радоста на спиењето сам“, како и превод на англиски јазик во мек повез на „Сам: Размислувања за осамениот живот“ од Даниел Шрајбер, која првично излезе во Германија во 2021 година.

Промена во ставовите

Преполн со продорни набљудувања и корисни совети, овој нов бран книги има за цел не само да ја дестигматизира осаменоста, туку и да ги оправда нејзините придобивки и задоволства. Таквиот моќен поток на публикации може да биде изненадување, на почетокот, за секого што ја преживеал пандемијата и неизбежно слушнал за – или почувствувал горчлив вкус – таканаречената „епидемија на осаменост“, термин популаризиран во 2023 година од тогашниот генерален хирург на САД, Вивек Мурти.

„По пандемијата, имаше огромен фокус на осаменоста, од навистина добра причина“, вели Роберт Коплан, професор по психологија на Универзитетот Карлтон во Отава и автор на „Радоста на осаменоста: Како повторно да се поврзете со себеси во премногу поврзан свет“.

Но, поради загриженоста за ефектите од осаменоста, вели тој, осаменоста завршила, со малку лоша репутација.

Сепак, сега, дискурсот се коригира. Разликата помеѓу осаменоста и самотијата, според Коплан, е важна, а многу писатели го повторуваат ова чувство.

„Иако осаменоста е сериозен и штетен проблем за некои луѓе, таа е субјективна состојба многу различна од самотијата, што некој [активно] ја избрал од позитивни причини“, вели новинарката Хедер Хансен.

Во 2024 година, таа е коавтор на гореспоменатата „Осаменост: Науката и моќта на тоа да се биде сам“ со Нета Вајнштајн и Туј-ви Т. Нгуен. Хансен ги гледаше медиумите како ни кажуваат дека сме многу осамени веќе некое време; но како контрадикција на оваа нарација, вели таа, „луѓето размислуваат за сопствениот живот и признаваат дека избираат осаменост од различни причини што им користат“.

Пораката од романтичните комедии, љубовните песни и романите на Џејн Остин – дека ни треба партнер за да бидеме исполнети – не е поткрепена со податоци – Питер Мекгроу

„Имам теорија дека за време на пандемијата имавме можност јасно да ја разбереме разликата помеѓу осаменоста и избраната самотија“, вели Ема Генон, која е исто така голем поборник за „бавен живот“. Екстремностите на пандемијата – да се биде затворен со сите ваши најблиски или, спротивно на тоа, да се поминуваат месеци без човечки контакт – нè подготвија, вели Генон, „да водиме нијансирани разговори за разликите помеѓу изолацијата и радосното време поминато сами“.

Удобно сместена во овие навремени разговори е повторната евалуација на романтичните врски од страна на генерацијата Z и миленијалците и ентузијастичното прифаќање на самотниот живот, заедно со внимателна повторна евалуација на меѓучовечките односи воопшто. Новиот роман на Генон можеби е фиктивен приказ на млада жена која повторно инвестира во врска со себе, но ќе им звучи вистинито на многу читатели кои се справуваат со она што сè повеќе се смета за застарени општествени очекувања да се „скрасат“. Според анкета во САД од 2023 година, двајца од петмина припадници на Генерацијата Z и миленијалци сметаат дека бракот е застарена традиција, а во Велика Британија се предвидува дека само нешто повеќе од половина од мажите и жените од Генерацијата Z ќе стапат во брак, според Канцеларијата за национална статистика.

Во април, вирален TikTok, со над еден милион лајкови и близу 37.000 коментари, ја покажа перспективата на еден маж за излегување со жени кои живеат сами и им се допаѓа тоа на овој начин. Многу жени ја оценија анализата како „точна“ и со нетрпение се поврзаа. Никола Слосон, која ја базираше книгата Single: Living a Complete Life on Your Own Terms на нејзината популарна Substack The Single Supplement, не е изненадена. „Бројот на луѓе кои живеат сами во Велика Британија постојано се зголемува во последната деценија“, истакнува Слосон, а ова поттикнува културен пресврт кон прифаќање на самците и ставање фокус на „слободата и независноста, а особено отфрлањето на домашните обврски, бидејќи жените сфаќаат дека не мора да трпат работи што можеби се очекувале од нив во претходните генерации“.

Но и покрај тоа, нашата културна фасцинација со самотијата е длабоко вкоренета. Доловувањето на убавината на самотијата е фокус на бројни уметници низ вековите – од германскиот романтичар Каспар Давид Фридрих, чии големи дела вклучуваат „Скитник над морето од магла“ (околу 1817 година), која може да се види во колекцијата на уметничкиот музеј „Хамбургер Кунстхале“ во Германија, до почитуваниот американски уметник од 20 век, Едвард Хопер, и неговите слики на самостојни жители на градот. Во прегледот на „Њујоркер“ за ретроспективата на Хопер во 2022 година во градскиот музеј „Витни“ се забележува: „Сè во врска со урбаниот живот што ни го покажува е изолирано, некомунално – а сепак неговите слики на очигледна осаменост изгледаат некако сè друго освен мрачни, прилично гордо самостојни“.

Даниел Шрајбер верува дека корелацијата помеѓу луѓето што живеат сами, без партнер и самотијата е традиционално претерана.

„Општеството сега подобро разбира дека романтичната љубов не е единствениот модел по кој треба да се живее или нешто што треба да се посакува“, додава тој. „Постојат различни начини на живот и не е толку потребно да се биде во традиционална романтична врска“.

Уживајте во мекото ќебе, звукот на музиката, вкусот на вашата храна. Што можете да видите, помирисате, допрете и почувствувате кога сте сами? – Ема Ганон

Во „Соло: Градење на свој извонреден живот“, Питер Мекгроу, самопрогласен „дипломиран“ професор по маркетинг и психологија на Универзитетот во Колорадо, со ентузијазам изнесува слична поента.

„Постојат многу митови околу самотниот живот и неуспех да се разберат причините зошто е измислен бракот – главно како деловен договор“, вели тој. „Искрено, пораката од романтичните комедии, љубовните песни и романите на Џејн Остин“ – дека ни треба партнер за да бидеме исполнети – „не е поткрепена со податоци“, вели тој, „ако ги погледнеме податоците на долго и на широко“: многу студии цитирани во „Соло“ покажуваат дека дури и ако личната среќа расте околу бракот, таа не трае.

Дури и во рамките на една врска, традициите во рутина можат да се променат за да се овозможи повеќе време за себе, како што се залага во „Радоста на спиењето сам“ .

Авторката, инструкторката по јога и медитација Синтија Зак, забележала дека многу жени претпочитаат да спијат сами отколку да спијат во ист кревет со своите партнери и решила да ја напише книгата, првично на шпански јазик, со цел да се залага за „повеќе простор за изразување на она што ни треба и што го чувствуваме, повеќе можности да се ослободиме од стравовите и ограничувачките верувања и поголема слобода за избор“.

Како да се осамите правилно

Ако да се биде сам и правењето работи сам е сè пораспространето – и е правено без стигма – тогаш како би се искористило максимално? Неколку клучни фактори околу кои сите се согласуваат се наоѓање здрава рамнотежа помеѓу времето поминато сам и комуникацијата со другите – и можноста да се избере осамување, наместо да се биде принуден да се доживее. „Најголемиот показател за успех во времето поминато сам е тоа што лицето го избрало тој простор верувајќи дека таму има нешто важно и значајно“, вели Хансен, додавајќи дека осаменоста е „неутрална точка од глина за скулптура; може да биде што и да ја обликуваме“.

Соодветно на тоа пак, според МекГроу, можеби е најдобро да не се обликува истото тоа поминување сами во „лежење во кревет, вејпинг и нарачување храна со достава“. Наместо тоа, тој предлага времето поминато сам да го насочите кон креативни занимања и занимања кои имаат тенденција да цветаат во осаменост; прошетка или трчање, набљудување луѓе во кафуле, одење во музеј и „впивање на сè, што е можно побрзо или побавно“. Или што велите за „седење во када и слушање Вивалди“ или „посетување онлајн курс“, додава тој поконкретно.

За оние кои се сингл, се препорачува да се потпрат на потенцијално блажена осаменост – наместо да чекаат да заврши, вели Слосон. „Порано одложував да ги правам работите додека не се „смирам“ или додека не најдам партнер, но треба да го живеете животот што го имате и да извлечете што е можно повеќе радост од него, наместо да се чувствувате како да сте во чекална, чекајќи вашиот живот да започне“, вели таа. А кога општествениот притисок ќе се зголеми? „Не се потпирајте на никаков вид размислување или сценарио“, предлага Мекгроу. „Убавото е што сега постои алтернативно сценарио“.

Во поширока смисла, времето поминато сами е полно со потенцијал и можности. „Мислам дека осаменоста инспирира прекрасно чувство за креативност, ја поттикнува креативноста да тече и го поттикнува решавањето проблеми“, вели Ганон. Таа предлага да се третира осаменоста како авантура – или шанса повторно да се поврзете со себе, преку водење дневник или уживање во вашите сетила: „Мекото ќебе, звукот на музиката, вкусот на вашата храна. Што можете да видите, помирисате, допрете и почувствувате кога сте сами?“.

Понатамошниот осврт кон внатрешноста, вели Зак, може да го продлабочи разбирањето на осаменоста; таа предлага да се обрне внимание на моментите на осаменост и да се претворат овие моменти во редовни ритуали кои помагаат во релаксација и размислување преку вежбање. „Прашајте се себеси, што е она со што најмногу уживате да бидете сами? Направете скапоцен камен од моментот што ќе го изберете и дајте си задача да го цените овој специфичен простор сè повеќе и повеќе“, вели таа.

И најважно, ако е очигледно? Станува збор за мешање на работите. „На луѓето им е потребна социјална интеракција – но би рекла и дека на луѓето им е потребна осамување“, вели Коплан. „Наоѓањето на вистинската рамнотежа е клучот до среќата и благосостојбата. Секој има различна рамнотежа што ќе му функционира.“

Извор: bbc.com

Превод: Мила Макаровска