Обвинение за Koчани: 13 години пропусти и мито од 3.600 евра
Обвинението за кобната несреќа што се случи на 16 март во кочанската дискотека „Пулс“, е повеќе од само правен документ. Тоа е хронологија за нефункционирањето на цел еден систем, поради што згаснаа 62 животи, а над 220 беа повредени. Меѓу нив и 20 деца.
Обвинителниот акт покажува дека пожарот во Кочани бил предвидлива катастрофа.
Прашање на време било само кога ќе стигнат за наплата 13 годишните системски пропусти, непостапувања, но и корупција. Сето ова е детално опишано на 166 страници во обвинителниот акт, на кој, потпис ставил кочанскиот обвинител, Борче Јанев, еден од тринаесеттемина обвинители што работеше на случајот.
Она што прво паѓа во очи во обвинението до кое дојде БИРН е дека ова ќе биде долго и тешко судење. Има 34 обвинети и три фирми, но и мошне обемен доказен материјал – над 1.440 докази и голем број предложени сведоци-оштетени за сослушување – 283.
Некои од адвокатите што ги бранат обвинетите јавно коментираа дека очекуваат судски маратон налик на мега-случајот „Змиско око“, за злоупотреби при наплата на патарините, кој траеше скоро две декади и заврши неславно.Обвинението ги третира сите обвинети како соизвршители, што подразбира дека дејствувале со заедничка умисла, иако дејствијата, односно непостапувањето на обвинетите, биле во различни временски периоди.
На сите обвинети обвинителството им става на товар едно исто кривично дело „тешки дела против општата сигурност“, и тоа за ставот кој се однесува на непостапување на службени лица за заштита од несреќи.
На прес-конференцијата при презентирањето на обвинението, државниот обвинител Љупчо Коцевски, на прашањето на БИРН зошто државните функционери не се обвинети за дела при извршување на службената должност, одговори затоа што кај нив, „последицата не била смрт“.
Со други зборови, обвинетите министри и останати функционери директно се обвинети за смртта на младите луѓе.
Ним им се заканува затвор од три до 20 години. Обвинети се и фирмата чија е дискотеката, како и фирмата за обезбедување и проектантско друштво.
Обвинението е едно од ретките во обвинителската пракса што опфаќа невообичаено долг период на дејствија од 13 години. Државниот обвинител го нарече „долгорочен каузалитет“. Ова е првпат да се конструира ваква теорија на случај, што подразбира барање кривична одговорност за толку долг период.
Речиси на секоја страница од обвинението се тврди истото – службени лица во институциите пропуштале да спроведат надзори и контроли, и на тој начин со долгогодишно пропуштање дошло до катастрофалните последици.
За три месеци колку што траеше истрагата, 13 обвинители собрале доказен материјал, во листа од 120 страници. Во него има од цедеа со видеа од настапи на групата ДНК, фотографии, вештачења, разни наредби и записници, до комуникација помеѓу обвинетите и фактурите за набавка на сунѓерите што биле поставени како аудио-изолација во дискотеката.
Меѓу доказите се и спорните лиценци, како и плик со 140 билети за влез во дискотеката, скици за самиот објект, потврди, пријави, одобренија…
…
Лиценци за мито од 200 и 3.600 евра
Еден од најилустративните делови од обвинението, што потврдува дека во прашање е корупција е поврзан со вработени во Министерството за економија, како клучна институција за лиценцирање на дискотеката.
Обвинетиот службеник во Министерството за економија, Џеваир Камбери, во 2019 директно побарал и добил 200 евра од Дејан Јованов на неговата банкарска сметка без да биде спроведена законска постапка за добивање лиценца за угостителска дејност.
Истото се повторило и во 2024 година. Тогаш митото било поголемо. Во Министерството за економија Јованов на Камбери во готово му дал 226.000 денари, односно околу 3.600 евра. За возврат ја добил фалсификувана лиценца, на која Камбери „своерачно се потпишал, како да се потпишала обвинетата Размена Чекиќ-Дуровиќ“.
Документот бил заверен со службен печат како да е издаден од Министерството за економија.
Камбери е единствениот кој покрај за тешки дела против општата сигурност е обвинет дека фалсификувал службена исправа и дека примил поткуп.
Двајцата поранешни министри за економија, Крешник Бектеши и Ваљон Сарачини, државната секретарка, Размена Чекиќ-Дуровиќ, и петмина службеници се обвинети затоа што издавале лиценци за дискотеката, која не ги задоволувала минималните-техничките услови. Бектеши и Сарачини не иницирале вонреден инспекциски надзор за проверка на условите за работа на дискотеката.
Во пријавите за добивање лиценца што биле поднесувани до Министерството за економија не биле пополнети деловите што се однесуваат на исполнување на минимално техничките услови, а некаде внесените податоци не биле точни. На пример, во делот за послужување пишувало дека е 300 квадрати, што не соодветствувало со квадратурата на објектот.
Обвинети се и четворица службеници од Државниот пазарен инспекторат, бидејќи не изрекле забрана за вршење на дејност, кога во 2021 констатирале дека објектот нема лиценца.
…
