Договорот за царини меѓу САД и ЕУ е голема победа за Трамп, но не и целосен пораз за Брисел

Би-Би-Си – Лондон

По неколкунеделни напнати преговори меѓу највисоките трговски претставници, Европската Унија и САД конечно постигнаа рамковен договор – и тоа доаѓа во пресрет на последната рунда царински преговори на Америка со Кина.

На крајот, беше потребно лидерите од Вашингтон и Брисел да седнат лице в лице за вчера да го постигнат договорот.

Тоа е нешто што го видовме и со другите договори што ги склучи претседателот Доналд Трамп – неговото лично учество е она што ги турка преку целната линија – дури и кога изгледите за пробив не изгледаа светли. Ова е важно за двете страни бидејќи толку многу бизниси и работни места зависат од она што ЕУ го нарекува „најголемата билатерална трговска и инвестициска врска во светот“.

Администрацијата на Трамп го прославува ова како голема победа и во многу аспекти тоа и е. Но, тоа не е ниту целосен пораз за претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.

„Целиот европски печат сега ги фали заслугите на претседателот, воодушевен од договорот што го преговараше во име на Американците“, напиша потпретседателот Џеј Ди Ванс во објава на социјалната мрежа Икс. „Утре американските медиуми несомнено ќе објават наслови како ‘Доналд Трамп доби само 99,9 отсто од она што го бараше’“, додаде тој.

Утехата е што ЕУ сега се соочува со американска царина од 15 отсто, наместо со заканите за 30 отсто.

Но, сепак, ова е значително отстапување бидејќи стапката е многу повисока отколку пред таканаречениот „Ден на ослободувањето“ на Трамп во април и не е толку добра како стапката од 10 проценти за Обединетото Кралство.

Брисел може да укаже на фактот дека пониската стапка се применува на многу големи европски извози, вклучително фармацевтски производи и полупроводници. Тоа исто така значи дека европските производители на автомобили ќе се соочат со американски увозен данок од 15 отсто, наместо со глобалната царина од 25 отсто што беше воведена на почетокот на април.

Но, за возврат, ЕУ „ги отвора своите земји со нула царина“ за американскиот извоз, рече Трамп.

Европскиот челик и алуминиум и понатаму ќе се соочуваат со царина од 50 отсто кога се продаваат во САД.

ЕУ мина недели обидувајќи се да се прикаже како цврст преговарач додека подготвуваше одмазднички царини и предупредуваше дека може да ги спроведе. Заканите за мерки ќе погодија американски стоки во вредност од 100 милијарди евра (117,6 милијарди долари; 87,5 милијарди фунти) продадени во ЕУ. Во мај беше објавен список од 217 страници со она што може да биде цел. Тој вклучуваше сè, од добиток до делови за авиони и виски. Но, влегувајќи во преговорите, Брисел имаше големи предизвици за својата преговарачка позиција.

Времето е далеку од идеално за да се ризикува трговска војна со најголемата економија во светот.

Економскиот раст на Европа е бавен веќе некое време и само минатата недела Европската централна банка предупреди дека „околината останува исклучително неизвесна, особено поради трговските спорови“.

Овој договор отстранува дел од таа неизвесност и на крајот Европската комисија, која преговара за трговијата во име на 27-те членки на ЕУ, одлучи дека тоа вреди за цената, дури и ако царините од 15 отсто на Трамп на крајот го намалат обемот на трговијата бидејќи ги прават нејзините извози во САД помалку конкурентни.

Европа, исто така, е силно зависна од САД за својата безбедност. Во позадината на мислите на преговарачкиот тим од Брисел би биле загриженоста дека Трамп потенцијално би можел да ги прекине испораките на оружје за Украина, да ја повлече американската војска од регионот или дури да ја напушти НАТО.

За Трамп, кој сè уште го чувствува сјајот од минатонеделниот договор за царини со Јапонија, оваа најава означува уште една голема победа.

Договорот исто така се изедначува со очекувањата за приходи од царини од приближно 90 милијарди долари за државната каса – врз основа на трговските податоци од минатата година.

Како дел од договорот, ЕУ исто така ќе купува американски енергетски производи и оружје во вредност од стотици милијарди долари.

Трамп рече дека ЕУ ќе ја зголеми својата инвестиција во САД за 600 милијарди долари, вклучително и американска воена опрема, и ќе потроши 750 милијарди долари на енергија.

Договорот се продава како значаен момент во односите меѓу Вашингтон и Брисел.

Не беше лесно да се стигне до оваа точка. И двете страни играа тврдо и ниту една не беше подготвена лесно да попушти, но ниту една страна не сакаше овие преговори да се продолжат по крајниот рок на 1 август.

Со години, американскиот претседател зборуваше против она што го смета за неправедни трговски практики на Европа.

Првиот дел од тоа е дефицитот. Минатата година тоа значеше дека САД купија стоки за 236 милијарди долари повеќе од ЕУ отколку што продадоа во блокот. Трамп има донекаде поедноставен поглед дека ова е американско богатство што непотребно ја напушта земјата. Реалноста е дека меѓународната трговија е посложена работа.

Другата поплака беше дека строгите регулативи на ЕУ за сè, од автомобили до пилешко, повеќе отежнуваат за американските компании да ги продаваат своите производи во ЕУ отколку обратно.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, ја призна потребата од справување со дефицитот. Објавувајќи го договорот, таа рече: „Мораме да го избалансираме. Имаме одлична трговска врска. „Тоа е огромен обем на трговија што го имаме заедно. Па, ќе ја направиме поодржлива“.

Овој договор покажува колку сериозно претседателот Трамп размислува за повторно преговарање за тоа како САД, најголемата економија во светот, прави бизнис со сите други.

Со оглед на тоа дека ЕУ се состои од 27 многу различни земји, се чинеше дека е еден од потешките трговски договори за реализација. Тој доаѓа неколку дена откако САД склучија уште еден голем договор со Јапонија – а постигна и договори со Обединетото Кралство, Виетнам и Индонезија.

Другите големи договори, што сè уште се на маса се со трите најголеми индивидуални трговски партнери на САД – Мексико, Канада и Кина.

И со американскиот претседател во расположение за склучување договори, може да има повеќе позитивни вести за глобалната економија во следните 48 часа.

По третпат во последните неколку месеци, САД и Кина одржуваат трговски преговори во Стокхолм, Шведска, денеска и утре.

Очекувањата растат дека повисоките царини меѓу двете најголеми економии во светот би можеле да бидат суспендирани за уште 90 дена.

Пред неколку дена Трамп рече дека САД „многу добро се согласуваат со Кина“ и навести дека главната пречка за извозот на ретки земни метали е надмината. Со широките контури на договорот со ЕУ договорени, трговските преговарачи на Вашингтон имаат зајакната позиција додека влегуваат во преговорите со Пекинг.

Но, Кина досега зазеде понепопустлив пристап од другите трговски партнери на САД. И ако преговорите меѓу двете најголеми економии во светот пропаднат, глобалната трговија сè уште може да се соочи со нарушувања во месеците што следат.