Британски научници развиле модел што полесно ќе предвиди земјотреси

Научниците од Единбург создадоа нов математички модел за кој веруваат дека ќе го подобри начинот на кој се предвидуваат земјотреси.

Геолозите од центарот Лајл што беше создаден во соработка со универзитетот Хериот-Ват и Британскиот геолошки преглед, користеа математика наместо лабораториски експерименти.

Д-р. Сабине ден Хартог во соработка со научници од универзитите во Ливерпул и Утрехт работеше на истражувањето.

Цел е да се предвиди јачината на карпите што се наоѓаат во центарот на грешките на Земјината кора каде што се случуваат земјотреси и се нарекуваат филосиликати.

Главното прашање е  триењето на карпата, односно силата што и е потребна да предизвика движење по дефектот. Земјотресите започнуваат со мали микроскопски движења во филосиликатната карпа и од овие мали смени можат да се ослободат силни и деструктивни сили.

Однесувањето на карпите може да се тестира во лабораториски услови, но условите во длабочина на површината на Земјата се сложени и тешко може да се имитираат.

Има простор и за математички модели што им овозможуваат на научниците да ја предвидат силата на триење на филосиликатите на начин што не може да се постигне во лабораториите.

„На микроскопско ниво, анализиравме зони на вештачки грешки за да ги идентификуваме процесите што се одвиваат  како што е пукање на минерали од филосиликатни плочи“,објаснува д-р. ден Хартог.

„Врз основа на ова, развивме серија равенки за да го предвидиме начинот на кој силата на триење на филосиликатот се менува со промена на условите како што е влагата или брзината на дефект“, додава д-р ден Хартог.

Резултатот е равенка што го олеснува правењето модели кои симулираат движење на дефекти, вклучително и за време на земјотреси и открија дека филосиликатите не се единствените карпи што играат улога.

„Нашиот модел предвидува дека движењето по филосиликатните зони богати со грешки се отежнува со зголемена брзина на движење“, вели д-р. Ден Хартог.

Во некои услови, според д-р. Ден Хартог филосиликатите можат да спречат и земјотреси. „Не можеме да ја објасниме врската помеѓу силата што ја држи вината и силата што е потребна за да се активира, што значи дека се потребни дополнителни истражувања за да се подобри моделот.

Резултатите од истражувањето се објавени во списанието „ Journal of Geophysical Research: Solid Earth“. ки/сд/