Да се гледа на двете страни – за станувањето мајка на 45

Секое раѓање изгледа како магија, но да се стане мајка на оваа возраст е неверојатно чувство; гулаб извлечен од ракавот, ас извлечен од зад увото. Но, тоа, исто така, не е без свои сложености. Мајчинство на постара возраст не е наједноставното искуство и изнудува разноразни реакции од воодушевување, до вџашеност или во најмала рака предизвикува измешани чувства.

Низ долгите месеци на бременост и првите недели од животот на син ми, се чувствував како да стојам под облак од сомнеж, како неговото пристигнување да треба да се припише на некој чин на волшепство или умешност. Во мојот случај, нешто од ова е разбирливо – пред три години пишував за ин витро третмани како сингл жена, после повеќе години спонтани абортуси – па така логично беше дека многумина би можеле да заклучат дека ова сè уште беше мојата приказна; дека самата имам истраено во светот на третманите за плодност сè додека конечно немам успеано.

Кога им кажував на луѓето дека, всушност, зачнав по природен пат, со мојот партнер, нивното изненадување беше опипливо – сепак, шансите за природно зачнување после 45-тата година се помали одо 5%. Заклучокот беше дека сум направила некој херојски маневар во пет до дванаесет; како Индијана Џонс кога се тркала под вратата што се затвора за да си ја собере шапката баш во последниот момент.

„Менопауза бејби!“ некои претпоставуваа. Иако има доста анегдотални изјави за жени кои забременувале кратко пред да престанат да овулираат, во мојот случај, јас ниту бев во менопауза ниту близу перименопауза. Едноставно, бев забременила.

Сепак, постоеше чувство дека има нешто околу мојата бременост кое морав да го објаснам. Во разговор со акушерки, специјалисти, пријатели, непознати, тешко беше прво да не си ги спомнам годините – да не направам шега за мојата древност, да ја признаам неверојатноста на целото сценарио пред тие да го направат тоа.

На многу начини, тоа е еден чуден придружник во разговорите кои повеќето жени ги имаат низ животот: зошто немаш деца, зошто имаш деца. Плодноста е дел од животот на жената кој постои отаде неа, кој е засекогаш подложен на јавна шпекулација и испитување. „Прашања,“ како што вели Ребека Солнит, „кои те туркаат во стадото или те глодаат зошто си застранила од него.“

Сепак, почудно е минувањето од едната на другата страна, подавана, како да сум штафета, помеѓу застранетите и стадото. Во оваа фаза од мојот живот, јас како да не припаѓам потполно на ниедна од нив; ги имам пропуштено годините на мајчинство на моите врснички, а сега имам побегнато и од друштвото на бездетните.

На почетокот на минатата година бев длабоко навлезена во разговор со себеси за мајчинството. После двa циклуса ин витро оплодување, се одлучив да не пробувам по трет пат. Размислував за посвојување. Размислував за донирани јајце-клетки. Дури, во еден чин на огромна дарежливост и среќа, ми беа понудени и ембриони на друг пар.

Но бев уморна. Свесна бев за радоста присутна во животот кој веќе го имав. Не можев да прифатам уште еден неуспех, уште еден спонтан абортус или пак исцрпувачките ефекти на дополнителните третмани за плодност. Имав внуци и кумчиња, имав живот кој беше исполнет и креативен, кој ми дозволуваше патувања и спонтаност. „Мислам дека завршив,“ ѝ кажав на една од пријателките, во првите недели од годината. Неколку дена подоцна, открив дека сум бремена.

Свесна сум за лажната надеж која ваквата приказна за плодност може да ја даде: жена се откажува од обидите да има бебе, потоа благовремено забременува – како самиот чин на посакување нешто да е токму она што може да го спречи. Не сакам ова да звучи како опомена за женската желба. Ниту пак се работеше за некаква неверојатна итроштина – не можам да ја припишам мојата бременост на одреден витамин, суплемент, акупунктура, режим на исхрана. Немам совет. Тоа беше случајност, чиста среќа.

Исто така, не беше едноставно. Се разбира дека бев пресреќна што сум бремена, но поминав добри две години оплакувајќи ја идејата за мајчинство и замислувајќи друг тип на живот за себе. Сега се враќав назад, се навраќав на надежите на помладата јас.

Беше тешка бременост. Повеќекратните спонтани абортуси ми оставија траги на ужас. И, се разбира, сега бев постара, а со тоа и шансите дека нешто ќе тргне наопаку со мене или моето бебе: фетални абнормалности, гестациски дијабетес. Како што минуваа деновите, не се прашував дали нешто може да тргне наопаку, само се прашував кога.

„Кое овошје сме сега?“ една од пријателките ќе ме прашаше секоја недела – поради некоја причина, феталниот раст честопати е мерен во сродна сличност со големините на овошјето и зеленчукот, од семе од афион до она на тиква, па боровница, јаболко, праз. Тоа беше весел разговор, но под него течеше беспокој. Само тогаш кога надминавме големина на папаја купив нешто за бебето: мала ѕвечка, со боја на ‘рѓа, во облик на мечка, која си ја чував спакувана. Отпакувањето ми се чинеше како искушување на боговите.

Мојата возраст, и фактот што бебето беше мало, значеше дека бевме повикани на дополнителни снимања во болницата. Се ужаснував од овие термини. Секој ултразвук повеќе го чувствував како можност да дознаам нешто катастрофално, отколку шанса да си го видам детето што расте. Едно попладне, доцна во бременоста, лежев на креветот на сонограферот и слушав како една жена во соседната соба неутешно плаче. На екранот, моето бебе клоцаше и преташе. Си го задржував здивот.

Не можев никому да ги кажам овие стравови. Силно се трудев да бидам непобедлива. Работев, патував, организирав дел од фестивал додека бев бремена во седми месец, продолжив да присуствувам на часови за јога сè до денот пред да родам. Но, навечер, низ главата ми минуваа чудни сништа, на пропуштени летови, скршени вазни – мрачни, скиселени визии.

Пред три години, кога пишував за ин витро оплодување, повеќекратни спонтани абортуси и ужасни врски, сфатив дека преку тоа се имав сместено себеси во една посебна општествена група: тажна, изгубена, бездетна. Луѓето ме поздравуваа со кимање и тон на речиси неподносливо сожалување.

Ова се смени откако забременив. Почувствував ненадеен наплив на топлина од светот. Веќе не бев една од оние тажните, фокусирана на кариерата, онаа себичната или трагичната. Не бев избркана на краевите на селото. Наместо тоа, се најдов себеси добредојдена назад, пријателства беа обновени, оние кои почувствував дека ме напуштија откако станаа родители одеднаш почнаа да ме викаат на чај. Најпосле, бев една од нив.

Повеќето од моите блиски пријатели беа пресреќни кога дознаа за моето надоаѓачко мајчинство. Други ги искажаа своите грижи за како тоа би можело да влијае врз нашата врска после толку многу години лабав живот; нема да биде можно да оставам сè и да одам на свирка, да им се придружам во пабот, да бидам тука кога ќе им требам онака како што сум била толку многу пати.

Понекогаш нивните сомнежи се прелеваа во моите. Во раните месеци на бременоста, повторно се појавија на површина коментари што другите ми ги имаа дадено низ годините: пријателката која ме сметаше „премногу независна за да бидам мајка“ и мислеше дека ќе чувствувам огорченост спрема детето; партнерот кој, кога бев бремена со близначиња, ми реча дека „не сум создала живот пригоден за мајчинство“; подологот** кој, поради некоја причина, еден ден погледна во моите нозе и ми рече дека не сум била „мајчински тип“. Се плашев дека можеби овие луѓе ме гледаа појасно отколку што јас се гледав себеси.

Исто така, си мислев на тоа како другите реагираа на моите пропаднати обиди за ин витро оплодување. „Ниту еден маж нема да биде заинтересиран за тебе сега кога не можеш да имаш деца,“ една пријателка ми рече тоа лето. „Замисли си ја работата како твое бебе,“ рече друга. И, се разбира, честопати размислував за тоа како луѓето имаат определени мислења за постарите мајки – колку е тоа будалесто, колку себеугодливо, колку детето ќе биде засрамено да има стара вампирка за мајка покрај училишните порти (би забележале тука дека такви грижи ретко се однесуваат на постарите татковци).

Многумина зборуваа колку помачно е мајчинството кога си постара, колку преморена ќе бидам. Всушност, ова беше толку честа тема што бев изненадена колку енергија имав; да, првите неколку недели на мајчинство беа уморувачки, но не несовладливо; додека го хранев син ми во 4 наутро, често си мислев како повеќе од 20 години рокови, свирки во доцните часови, фестивали и прекуокеански задачи ме имаа подготвено прилично добро за овој момент. Како на оваа возраст јас сум далеку подобра мајка отколку што ќе бев во моите 20-ти или 30-ти. Имам направено повеќе, видено повеќе, поминато повеќе време осознавајќи се и сакајќи се себеси. Сега имам сила што ја немав кога бев помлада.

Оние на кои се двоумев дали да им кажам за бременоста беа жените кои бележеа слични искуства на спонтани абортуси и пропаднати третмани за плодност, кои сфатија дека се несигурни околу мајчинството или беа категорични дека тоа не беше нивниот пат.

Станав поблиска со овие жени во последните години. Го обожавав квалитетот и течението на нашето пријателство. Чувствував дека ме имаа прифатено во најтешкото и ми имаа покажано колку е светот сè уште голем, како животот може да се живее различно, дека има моќ и во неконвенционалното. Сега се почувствував како да ги имам напуштено. „Сè уште сум една од вас,“ сакав да им кажам. „Се немам придружено на другата страна.“

Син ми се роди кратко по 9 наутро во еден доцнооктомвриски ден. Во породилната сала ја пуштивме Едно убаво утро на Бил Калахан***, и кога беше изваден од мене, беше кренат во воздухот со стихот: „И планините се поклонија, како балет на срцето.“ Не можев да зборувам. Можев само да гледам во неговото мало лице и да издишувам.

Оние кои станале родители честопати ќе им кажат на оние кои не се дека не знаат што е љубов сè додека немаат дете. Ова не е точно. „Луѓето се врзуваат за мајчинството како клуч за женскиот идентитет делумно поаѓајќи од верувањето дека децата се најдобриот начин да се исполни капацитетот за љубов,“ пишува Солнит. „Но, има толку многу нешта да се сакаат освен сопственото потомство, толку многу нешта на кои им треба љубов, толку многу други работи кои љубовта треба да ги заврши во светот.“

Многу често мислам на ова. Колку многу љубов има во нас. Колку љубовта што ја имам за син ми е длабока и пространа и дива, но исто така позната. Таа е истовремено едноставна и величествена како што е новото утро во изгревање.

Она што беше почудно да се сфати, за мене, беше дозволата да се сакам. Љубовта, за мене, отсекогаш била болно разоткривачка; кога другите ме сакале, сум се чувствувала како да не заслужувам и некако се вртев на страна. Сега, кога син ми ме гледа со сета љубов во неговото мало тело, го задржувам неговиот поглед.

Со ова дојде и преиспитувањето на последните неколку години. Колку многу ја вртев главата. Колку се исклучував. Колку, можеби, не се работеше за тоа дека пријателите ги снема во родителството, но дека јас се имав повлечено од нивната орбита. Дека едноставно бев ужасно тажна.

Пред неколку години, не долго после мојот последен спонтан абортус, земав да се возам рано наутро низ калифорниската пустина за да видам скулптура од Уго Рондиноне наречена Седум волшебни планини. Тоа е неверојатно нешто, споменик од камен и ДејГло боја среде ништо. Единствениот начин на кој можам да го објаснам импулсот да го видам ова тогаш, е дека во еден од најсивите периоди во мојот живот јас го барав оживувањето на бојата.

Додека возев, ја слушав Едно убаво утро. Цело време, повторно и повторно. Таа е последната песна од албумот Апокалипса на Бил Калахан, и нејзините стихови како да ги сочинуваат сите песни кои ѝ претходеле: песни за говедарење и дивина и јавање за чувството; за човекот и природата и менливата перцепција. „Тоа е песната на отпуштањето,“ еднаш кажа Калахан за списанието „Американски композитор“. „Едно убаво утро е цутењето, тоа е кога семето конечно про’ртува и бликнува во воздухот.“

Ако сакам да го опишам мајчинството, би било нешто како ова. Отпуштање, апокалипса, бликнување во воздухот. За мене, тоа е прекрасен вид на расклопување. И колку сум привилегирана да го дочекам на оваа возраст. Да стојам на точката каде што застранетата го пресретнува стадото и гледа на двете страни.

* Коракл, множина коракли – мал чамец карактеристичен за Велс, југозападна Англија, делови од Ирска и Шкотска.

** Медицински лица чија специјалност се стапалата и долниот дел од нозете

*** One Fine Morning, Bill Callahan

Извор: Медуза

Превод: Грација Атанасовска