ЕУ на итен состанок за снабдувањето со гас

Министрите за енергетика на Европската унија денеска се состануваат за да разговараат за енергетските испораки. Ова доаѓа неколку дена откако Русија го прекина гасот за Бугарија и Полска, а најмалку две други земји (Чешка и Финска) објавија дека нема да плаќаат според шемата гас за рубља.

Разговорите речиси сигурно ќе влијаат на претстојниот шести пакет санкции на ЕУ, со кој се очекува дасе  објави откажување од руската нафта до крајот на годината. Се разговара и за ембарго на рускиот ураниум за нуклеарната индустрија – суровина што Унијата речиси целосно ја увезува од странство, а Русија е втор најголем увозник (околу 20% удел) по Нигер.

Прашањето за гасот е најгорливо, а голем број земји побараа од Европската комисија дополнително правно појаснување за тоа дали купувањето гас за рубли ги прекршува финансиските и паричните санкции против Русија. За Бугарија и Полска, се чини дека тоа повеќе не е важно, бидејќи двете страни најавија дека ја отфрлат едностраната промена на „Гаспром“ и ќе се  префрлат на алтернативни набавки.

„Фајненшл тајмс“ во петокот го цитираше министерот за енергетика Александар Николов дека разговарал со претставници на ЕУ за наоѓање и финансирање алтернативни набавки. Според него, договор се очекува најдоцна  оваа недела. Неговите очекувања се дека нема да има значително поскапување, што зависи од општиот пристап во ЕУ и новиот механизам за групни набавки на големи количини гас.

Чешка синоќа објави дека за прв пат за државните резерви купила природен гас за над 360 милиони евра. Земјата преговара со Полска за комплетирање на гасна врска за снабдување со терминал за течен гас и со Норвешка.

За повеќето европски клиенти на Русија, плаќањето на гасот мора да биде извршено до 20 мај, а во петокот увозниците од Данска (Орстед), Италија (ЕНИ), Австрија (ОМВ) и Германија (Унипер, РВЕ и ВНГ) изјавија дека нема да отворат сметки за рубљи  во „Газпромбанк“ или ќе разговараат со Русите дали е можно да се добие гас без да се прекршат санкциите на ЕУ. Последново значи дека Русија експлицитно ќе им потврди на овие компании дека го платиле гасот кога го извршиле трансферот на валутите, а не во рубли, како што е опишано во декретот на Владимир Путин кон крајот на март.

Таква е препораката на Европската комисија на 21 март, но денеска треба да се дадат  дополнителни појаснувања кои ќе ги отстранат нејаснотиите и различните толкувања на одделни земји. Но, дипломат на ЕУ изјави дека во Брисел сепак може да дојде до извесна   „бркотница“ со цел да не се зголеми јазот меѓу пристапите на поединечните земји, диктиран од тоа колку тие се зависни од рускиот гас и каков е распоредот за плаќање. Германија, на пример, веќе кажа дека  увозот од Гаспром е толку голем што не може брзо да се откаже. Бугарската влада допрва треба да даде повеќе детали за тоа како точно се одвиваат работите по декретот на Путин и како замислува земјата да го замени рускиот гас.

Бугарскиот министер за енергетика Александар Николов изјави за БТВ дека Бугарија во моментов плаќа 10 отсто поскапо за  гас отколку пред Гаспром да ја прекине испораката, но со појаснување дека споредбата е со цените според постоечкиот договор и во случај на непотпишан анекс од Бугарија количините да се платат во рубљи. Точната споредба би била дадена во среда, на 4 мај, кога се очекува EWRC да ја објави цената на гасот за месецот.

Николов во петокот за„ Фајненшл тајмс“ изјави дека пред известувањето на Гаспром на 26 април, Бугарија побарала од меѓународна адвокатска фирма мислење за руската шема и проценка на сите нејзини ризици. Тие се покажаа преголеми, бидејќи потпишувањето на анексот од Бугарија ќе беше драстична промена на договорот, вклучително и затоа што нема да биде јасно по кој курс се врши конверзијата, рече министерот.

Бугарската страна практично би ја изгубила контролата врз парите по префрлањето на доларите, а ризикот од прекршување на обврските би останал во случај „Гаспромбанк“ поради некоја причина да не ги претвори во рубљи. „Булгаргаз“ не би имал доказ дека го исполнил договорот “, ја цитира весникот изјавата на министерот за енергетика.

Бугарија побара појаснување од „Гаспром“ додека „Булгаргаз“ префрли 50 милиони долари согласно барањата на договорите и трансферот беше потврден, рече Николов. Но, на 26 април стигна известување за прекин на испораките и парите беа вратени.

„Нема шанси да го потпишеме анексот, бидејќи ако го потпишеме, би можеле да бидеме кривично гонети за незаштитување на државен имот или државна компанија“, рече Николов. „Другите земји веројатно ќе се соочат со истиот проблем“, додаде тој, а „Фајненшл тајмс“ коментира дека искуството на Бугарија им дава информации на другите во ЕУ за тоа како да дејствуваат како што се приближува крајниот рок за нивните плаќања.

Според Николов, одлуката да не се прифати рускиот ултиматум е политичка и економска: „Политичките и деловните одлуки целосно се совпаѓаат. Ја следите добрата волја и финансискиот здрав разум“, вели тој