Историски самит во Кина. Два азиски гиганти се приближуваат
Кинескиот претседател Си Џинпинг денес ги собира лидерите на Русија, Индија, Иран и Турција, заедно со околу дваесет евроазиски лидери. Целта е да се покаже дека во ерата на американски царини и геостратешки тензии, можен е поинаков модел на меѓународна соработка, со Кина во центарот.
Лидерот на втората најголема економија во светот ќе организира прием во Тјенџин на северот од земјата во недела навечер по локално време во чест на учесниците на самитот на Шангајската организација за соработка (ШОС), кој се одржува во понеделник и е прв откако Доналд Трамп се врати во Белата куќа.
Шефови на држави и влади од околу дваесетина земји и претставници од десетина меѓународни и регионални организации почнаа да пристигнуваат вчера во пристанишниот град кој во минатото, кога се викаше Тјенцин, имаше концесии кон западните земји, како и кон Јапонија и Русија, а сега е симбол на економската виталност на Кина.
Рускиот претседател Владимир Путин пристигна во недела наутро, дискретно, иако предводи голема политичка и економска делегација. Индискиот премиер Нарендра Моди слета во Кина во среда на прва посета од 2018 година, знак на зближување меѓу двата азиски гиганти.
Моди беше примен од кинескиот претседател, објави официјалната новинска агенција Ксинхуа, во текот на низа билатерални средби договорени за време на самитот. Самитот е под силен полициски и воен надзор. Оклопни возила се распоредени на некои улици, а сообраќајот е запрен во големи делови од Тјенџин.
Постери на мандарински и руски јазик го возвишуваат „духот на Тјенџин“ и кинеско-руската „меѓусебна доверба“.
Самитот, опишан како најважен откако беше создаден ШОС во 2001 година, се одржува во услови на повеќе кризи што директно влијаат на неговите членови: трговскиот конфликт на САД со Кина и Индија, војната во Украина, иранскиот нуклеарен спор и други.
ШОС, кој има 10 земји-членки и 16 земји набљудувачи или партнерски земји, претставува речиси половина од светската популација и 23,5% од БДП на планетата. Често се претставува како противтежа на НАТО. Односите меѓу некои членки се деликатни.
Наместо неизвесни опипливи резултати, аналитичарите повикуваат на внимание кон симболиката. „Самитот ќе понуди мултилатерален поредок, моделиран од Кина и различен од оние доминирани од Западот“, предвидува Дилан Ло, професор на Технолошкиот универзитет Нанјанг во Сингапур.
„Големиот одѕив сведочи за растечкото влијание на Кина и привлечноста што ШОС ја има за незападните земји“, додаде тој.
За време на самитот, Кина има намера да го демонстрира своето дипломатско влијание, но и својата воена моќ, претставувајќи се како столб на стабилност во фрагментираниот свет.
Путин и неколку други присутни ќе бидат сведоци на демонстрација на воената моќ на нивниот домаќин во среда, заедно со грандиозна парада во Пекинг по повод 80-годишнината од крајот на Втората светска војна и победата над Јапонија.
Севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун ќе направи ретко патување надвор од својата изолирана земја за таа пригода, за да застане покрај Си Џинпинг во соседна и сојузничка Кина. Северна Кореја стана еден од главните сојузници на Русија во војната против Украина.
Нешто повеќе од две недели откако беше домаќин на Доналд Трамп во Алјаска, Путин ќе разговара со својот домаќин и клучен кинески сојузник во Пекинг во вторник. Утре во Тјенџин, тој треба да разговара за конфликтот во Украина со својот турски колега Реџеп Таип Ердоган и за нуклеарното прашање со својот ирански колега Масуд Пезешкијан.
За тој ден е закажана средба со индискиот премиер. Многу од сојузниците на Киев веруваат дека Пекинг ја поддржува Москва против Украина. Кина повика на неутралност и ги обвини западните земји за продолжување на непријателствата со вооружување на Украина.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски и индискиот премиер разговараа по телефон. Зеленски изрази надеж на социјалните медиуми дека Кина ќе разговара за потребата од прекин на огнот, за кој рече дека Моди го поддржува.
