Кој се плаши од волкот?
Се разбира, насловот е само симболичен, ама се чини дека реално ја отсликува атмосферата во македонската култура по најавата на составот на новата македонска влада, а со неа и новата министерка за култура. И според „културните“ кулоари, некултурната чаршија веќе го започнала плетењето на соодветните мрежи на влијанија, на познанства, на барање врски… Зашто без тоа тие не умеат да функционираат, немаат што да понудат освен „пријателствата“ и „познанствата“ со луѓе влијателни во СДСМ, или другаде, „другарства“ и „на п.м“ со пријатели на пријателите на влијателните во СДСМ, и тако даље и тако ближе. Се загрижила македонската (не)културна чаршија за своите „инвестиции“, за идните „проекти“ коишто можеби ќе останат само на хартија, за редовниот годишен прилив на жиро сметките којшто се сметаше како сигурен барем уште еден мандат. Се вадат од златните резерви сите кои имале некаков контакт со Заев, Шеќеринска, можеби Николовски, до степен на суво злато или процент од добивките, им расте цената на добрите познаници и пријатели на новата министерка (иако уште неседната во кабинетот).
Има и по некоја псовка низ ходниците на културните институции, па и во самото Министерство, така барем вели чаршијата. Очекуваа повторно некој дилетант, аутсајдер, некој кого ќе можат да го возат до Њујорк, и назад. Јасно, таквите „реакции“ доаѓаат токму од оние партиски вечни лузери кои цел живот се шлепаат на книшките, на „пиењата кафе со оној“ или на „чувањето овци со овој“… ама најмалку на сработеното! Зашто тие никогаш и не сработиле ништо. Или сработиле – лошо. Ама сепак, како партиски пулени, а некои богами и национални галеничиња, редовно и катагодишно биле богато улулкувани во државната лулка викана културен буџет. И тоа не само од „своите“, туку од сите власти, кои и да се’. За нив никогаш и немало идеологија, морал, етика… само – пари! И впрочем, токму на нив се однесува насловот зашто тие, или нивното „дело“, како сакате, наликува на оние „куќички“ што ги граделе трите прасенца – кое од слама, кое од штици, ама сите од трошни материјали! – надевајќи се дека тие ќе бидат соодветно засолниште пред некои нови а можеби и опасни културни ветришта во државата. Ама кога ќе дојде „волкот“ и ќе дуууувне…
И ова е впрочем сценарио што се повторува (кај нас) речиси секоја година, зашто така често ги менуваме министрите за култура. Демек – го бараат најдобриот, ама наоѓаат се’ дунстери, шупелки, незнајковци. И, се разбира, македонскиот (не)културен „crème brûlée“ чести: што пие кафана, ни дојде уште еден за стрижење… и така натаму. Ама сега – пцуе!
Повнимателните ќе забележат дека и медиумите молчат. Иако тие константно молчат кога културата е во прашање, ама сега не го коментираат ни персоналното решение. Не знаат (што е вообичаено), не сакаат (не би рекол), или не сакаат да се истрчаат со глупости (што е најверојатно)? Но, според мене, сегашнава малтене траорна атмосфера и’ погодува на културата. Можеби ќе има сили да се самодиференцира, иако јас повеќе би сакал да биде – диференцирана. Онака, директно – од врвот! Зашто кај нас самодиференцијацијата секогаш е траљав процес, подложен на разноразни лично-групни влијанија, еснафски групировки, лукративно-финансиски кланови и слични балкански мафијашки модификации. Како да ни пристигнал последниот воз за Недојдија, имаме добар „машиновозач“, уште да ги товариме вагоните. Лошо звучи? Ма немој, а добро звучеше ова досегашно пљачкосување – дури и без маски! – на културните ресурси? Ако на тоа бргу не се застане на патот, веќе утре возот ќе го управува некоја од сегашниве „културни“ битанги кои така верно служат на сите власти. И ќе ги натоварат токму оние кои нешто значат во македонската култура, оние кои можат да повлечат напред и да ја постават културата на здрави нозе.
За тоа е е неопходна државата односно нејзиниот решителен потег во културата. Првиот го направи, неопходни се останатите, чекор по чекор, почнувајќи од онаа етнопартиска збирштина што некои ја нарекуваат Министерство за култура! Време е волкот да ги покаже забите. Или силно да – дууувне!
Златко Теодосиевски
