Нов нон-пејпер за Западен Балкан – зелено светло од Вашингтон за конечниот исход..
“Слободна Босна“ ексклузивно пренесува дел од нов нон-пејпер за Западен Балкан.
Имено, станува збор за документ кој доаѓа од Вашингтон, а извори блиски до новиот шеф на американската дипломатија за медиумот потврдиле дека документот веќе се наоѓал на масата на републиканскиот сенатор Марко Рубио од Флорида, кој новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп го назначи за новиот американски државен секретар.
Целта на иницијативата е конечен крај на територијалните претензии и конфликти на Западен Балкан и конечен пресврт кон евроатлантските интеграции на целиот регион и оддалечување од руското влијание и потенцијалните војни, кои се закануваат со дестабилизација на регионот.
Имено, потписници на нон-пејперот за Западен Балкан (имиња познати на редакцијата на „Слободна Босна“) се претставници на евроатлантската и вонпарламентарната опозиција, академските заедници, групи граѓани и угледни поединци, кои поднесуваат и упатуваат заедничка иницијатива до: Европската унија (ЕУ) – претседателите на Европската комисија – Урсула фон дер Лајен, високата претставничка за надворешни работи Каја Калас, комесарката за проширување Марта Кос, претседателката на Европскиот парламент Роберта Мецола, Европскиот парламент Известувачот за Србија Тонин Пицула, претседателот на Србија Александар Вучиќ, премиерот на Република Србија Милош Вучевиќ, Парламентот на Република Србија и сите пратенички групи, премиерот на Република Косово Албин Курти, претседателката на Република Косово Вјоси Османи, Парламентот на Република Косово и сите парламентарни групи, премиерот на Црна Гора Милојко Спајиќ, Парламентот на Република Црна Гора горе и до сите парламентарни клубови, Претседателството на Босна и Херцеговина, како и до претставниците на НАТО Алијансата – Генералниот секретар на НАТО Марко Руте, до американскиот претседател Доналд Трамп и американскиот државен секретар Марк Руби, британскиот премиер Стармер…
За одржување конференција за мир и соработка на Западен Балкан во Брисел/Женева/Лондон/Вашингтон. Иницијативата на државите од Западен Балкан, Република Србија, Република Косово, Република Црна Гора и Босна и Херцеговина (БиХ), ќе учествуваат на Конференцијата за мир и соработка на Западен Балкан (во периодот меѓу април и октомври) во 2025 година во Брисел/Женева/Лондон или Вашингтон, каде ќе бидат потпишани низа договори и меморандуми во кои земјите учеснички на самитот меѓусебно ќе се обврзат на следново:
Потпишување на Договорот меѓу Република Србија и Република Косово за целосна нормализација на односите според планот француско-германско-ЕУ, кој вклучува де факто признавање на Република Косово од страна на Република Србија и формирање на Заедницата на општини со мнозинско српско население на северот на Косово од страна на Република Косово.
Договор меѓу Република Србија и Босна и Херцеговина за укинување на „Декларацијата за заштита на националните и политичките права и заедничката иднина на српскиот народ“ со целосно почитување на Дејтонскиот договор и политичкиот суверенитет на Босна и Херцеговина.
Договор меѓу Република Србија и Република Црна Гора за трајно суспендирање на Законот за двојно државјанство на Република Црна Гора.
Заеднички договор за заштита и почитување на територијалниот интегритет и суверенитет (Србија, БиХ, Косово и Црна Гора) и Договор за поднесување заедничка кандидатура за членство во НАТО (Србија, БиХ и Косово) со преземање на сите неопходни чекори и мерки за забрзан процес на прием во ЕУ
Судбината и иднината на Југославија, во тие турбулентни времиња, ја одредуваа крвавите судири и војни во периодот 1991-1999 година. Воената агресија на Русија против Украина трае веќе две и пол години, Гордиевиот јазол на Блискиот Исток изгледа покомплициран од кога било, регионот е под силно влијание на руската пропагандна и медиумска агресивна кампања, која пред сè, се спроведува преку Србија, единствената земја (покрај Белорусија) во Европа која не воведе санкции против Русија.
Кинеското економско влијание насочено кон слабеење на европските економии и зависноста на Европа од стратешки суровини е уште една сенка што надвиснува над регионот на Западен Балкан со сериозна помош на Србија. Покрај овие надворешни влијанија, регионот на Западен Балкан денес е оптоварен со нерешени прашања за границите, државноста и националноста. Односот меѓу Република Србија и Република Косово се уште е оптоварен со непризнавањето на државноста на Република Косово од страна на Република Србија.
КОНЕЧНА ЦЕЛ – МИР НА БАЛКАНОТ
Терористички напад во Бањска на 24 септември 2023 година, како и последните терористички напади и диверзија на каналот Ибар-Лепенац од 29 ноември 2024 година , покажа дека преговорите под покровителство на ЕУ и нивните посредници се во длабока политичка хибернација.
Без конкретни договори имаме само усни договори без потписи кои различно се толкуваат на различни адреси на преговарачите и не придонесуваат за решение кое ќе значи воспоставување мир и соработка. Потребна е јасна, ефективна, конкретна и обврзувачка одлука преку Договорот на две суверени држави. Односите во БиХ сè уште се засноваат на комплицираните односи меѓу двата ентитета, нивното недоразбирање и непризнавање на фактите од војната, како што е геноцидот во Сребреница.
Последна во низата провокации и отворено преиспитување на самата природа на Дејтонскиот договор е јунската заедничка декларација на Република Србија и ентитетот на БиХ, Република Српска насловена „Декларација за заштита на националните и политичките права и заедничката иднина на српскиот народ“.
Во декларацијата се наведува дека српскиот народ претставува единствен ентитет, а тоа е политичката доктрина на „Голема Србија“, односно клеро-националистичката доктрина „Српски свет“. Ваквите изјави, покажа историјата, многу лесно можат да доведат до нови поделби, конфликти и војни, наведуваат авторите на документот.
Во Црна Гора има повеќедецениски процес на негација на државноста преку концептот на национална припадност и национална определба. Идеолозите на „српскиот свет“ вршат притисок врз Црна Гора преку неколку канали, но највлијателниот и најефикасен е преку Српската православна црква (СПЦ). Просрпските партии ја инкорпорираат идеологијата на СПЦ во нивните политички активности и политичко дејствување. Последните резултати од пописот покажуваат дека пропагандата на „српскиот свет“ дополнително го поларизирала црногорското општество, во кое 41 отсто од граѓаните се изјасниле како Црногорци, а речиси 33 отсто се изјасниле како Срби. Иако регионот на Западен Балкан е формално фокусиран на процесот на европска интеграција, а Црна Гора (како Северна Македонија) е членка на НАТО, гореспоменатите проблеми значително го забавуваат и го запираат преговарачкиот процес и суштинското приближување со ЕУ. Идеите на „српскиот свет“ го оптоваруваат регионот и поставуваат прашања дали ваквата политичка прокламација значи продолжување на политиката на „сите Срби во една држава“ како што антидемократскиот и диктаторски режим на Слободан Милошевиќ ја артикулираше политиката на никогаш официјално усвоениот меморандум САНУ во текот на 1990-тите.
Дијалогот меѓу Србија и Косово, поддржан од ЕУ и САД, веќе подолго време прави чекор напред и два назад. Резултатите од пописот во Црна Гора покажуваат поделба на општеството на црногорски и српски национален корпус, а раководството на Република Српска премногу често и често излегува со мислење за потребата од ревизија на Дејтон и одвојување на Република Српска од Босна и Херцеговина. Преговорите со ЕУ одат бавно, од повеќе причини, но една од најважните е неподготвеноста на администрациите на земјите од Западен Балкан за спроведување на европските стандарди. Решението на сите овие повеќегодишни и повеќедецениски проблеми го гледаме во членството на сите земји од Западен Балкан во НАТО и ЕУ. Во согласност со решението, предлагаме неколку чекори:
ЗЕЛЕНО СВЕТЛО ОД ВАШИНГТОН И ЛОНДОН
Заеднички рамковен договор:
Првиот чекор би бил документ што би се формулирал на Конференцијата за мир и соработка на Западен Балкан, а кој покрај заемното признавање на државите потписнички, ќе ја содржи и нивната обврска да соработуваат на сите прашања и акутни проблеми, како и да се бара решение во рамките на Европската Унија и механизмите што ги обезбедува ЕУ за решавање на проблеми и конфликти. Влегување во Шенгенскиот договор пред членството во ЕУ: во документот, земјите потписнички ќе се обврзат да направат се што е потребно во административна, техничка и политичка смисла за да им овозможат на нивните држави да пристапат кон Шенгенскиот договор, што потоа треба да биде политичка одлука на ЕУ да им дозволи на земјите од Западен Балкан „Шенген статус“ што го уживаат Швајцарија, Норвешка и Исланд.
Заедничка апликација за членство во НАТО: Следниот чекор би бил БиХ, Србија и Косово да побараат заеднички прием во Северноатлантската алијанса. Патоказ со датумот на прием во ЕУ: на Конференцијата за мир и соработка на Западен Балкан, договорете го Патоказот со датумот на прием на сите земји од Западен Балкан во условно членство во ЕУ, што подразбира целосна примена на демократски избори, слободни медиуми, независно судство и полиција, како и целосно усогласување на надворешната и безбедносната политика на ЕУ до целосно, безусловно членство.
Целосната имплементација, наместо преговарачкиот процес и затворањето на поглавјата, би ја водела Ад-хок комисијата на ЕУ во соработка со државните администрации на земјите од Западен Балкан. За да се реализираат сите овие чекори, ЕУ, НАТО, САД и Велика Британија би подготвиле пакет стимулативни економски мерки на конкретна помош за реализација на наведените цели и економски развој, кои би биле презентирани и прифатени на Конференцијата за мир. и соработка во Западен Балкан. Одбивањето на земјите од Западен Балкан да учествуваат на Конференцијата за мир и соработка на Западен Балкан и да пристапат кон сите горенаведени иницијативи, меморандуми и договори јасно ќе укаже на лоша волја кон соседните земји, европскиот мировен поредок и безбедност и кон пошироката Европска заедница на држави, што доведе до прекин на преговорите за членство во ЕУ, непристапување кон Шенгенскиот договор, повлекување на странски инвестиции, економски санкции и политичка и економска изолација, се наведува во документот.
