Нов ТикТок тренд во регионот опасен по живот: Фотографии и видеа од жени и девојки се злоупотребуваат за навреди и понижување
Околу 427 видеа поставени на ТикТок во периодот од септември 2020 до ноември 2023 година, насочени кон девојки и жени.
Овие видеа се дистрибуираат низ Косово, Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Црна Гора, Северна Македонија, Србија и Словенија. Заедно, тие имаат над 30 милиони прегледи, секој привлекува бројни навредливи коментари, кои се движат од десетици до стотици, открива истражувачката мрежа БИРН Албанија во обемното истражување за новиот тренд кој постои на Балканот, каде популарната видео мрежа ТикТок се користи низ Балканот како платформа за срамно понижување на жените и девојките вклучени во секојдневни активности, како што се фотографирање, видеа или танцување.
-Пред седум години, кога имала 13 години, Нора се сликала во огледало облечена во шорц за теретана по тренингот за кошарка и ја споделила фотографијата со своите пријатели на социјалната мрежа Snapchat. Потоа, едно момче од друго одделение во нејзиното училиште во Косово повторно ја сподели фотографијата – без нејзина согласност – и оттука започна злоупотребата. Нападнати од постари девојчиња и сексуализирани од момчиња, „слутирање“ се шири од една на друга платформа на социјалните мрежи, пишува БИРН Албанија опишувајќи ги траумите на девојчето од Приштина.
Новиот тренд е slutshaming односно феномен кој е дефиниран од Европскиот институт за родова еднаквост, EIGE, како „стигматизирање на жените и девојките врз основа на нивниот изглед, достапноста на сексуалната ориентација и вистинското или перципираното сексуално однесување“.
Нора за БИРН Албанија открива дека вознемирувањето кое започнало на Снепчет продожило преку ТикТок.
-Посебен профил со над 3.300 следбеници и 96.000 лајкови ги фотографирал неа и нејзиното момче од нивните профили на социјалните мрежи и ги реобјавил истите како видео клипови придружени со потценувачки коментари. До февруари, на сметката за која станува збор имаше 142 видеа, собраа над осум милиони прегледи, од кои многу беа насочени кон девојки и жени од Косово, вклучувајќи ги Нора и нејзините пријатели, стои во истражувањето на БИРН.
Овие видеа се дистрибуираат низ целиот Балкан, но ниту една од осумте анализирани земји нема специфични закони кои го третираат сајбер-малтретирањето како посебно кривично дело. Последователно, инцидентите на навредување треба да се решаваат според постоечките кривични закони, како што се оние кои се занимаваат со говор на омраза заснован на пол, следење или неовластено дистрибуирање на туѓи фотографии.
На крајот на октомври, Комитетот на Европскиот парламент за правата на жените и родовата еднаквост се залагаше за вклучување на овој феномен во законодавството кое се занимава со говор на омраза и злосторства од омраза. Од осумте земји анализирани во овој извештај, само Хрватска и Словенија се членки на Европската унија.
Експертите и жртвите тврдат дека „слутирањето“ може да предизвика сериозна штета на менталното здравје на оние кои се цел.
На 12 февруари годинава албанската полиција соопшти дека е уапсен 39-годишен маж, кој наводно „предизвикал самоубиство“ на 27-годишна жена.
Еден од испитаниците на прашалникот на БИРН, небинарен (родово неодреден) поединец од Северна Македонија, откри дека постојаното срамење довело до „депресија, анксиозност, маѓепсан круг на нездрави романтични врски и траума“.
„Бев мета на социјалните мрежи со фотографии кои се сметаа за „провокативни“, кои беа широко споделени, вклучително и онлајн медиуми, особено кога бев вклучен во студентско движење во мојата земја во тоа време“, вели тој.
Говорот на омраза што е насочен кон полот или сексуалната ориентација е опфатен во кривичните закони на Црна Гора, Северна Македонија и Косово. Кривичниот законик на Албанија се занимава само со говор на омраза заснован на сексуална ориентација. Во Црна Гора, кривичниот законик го прифаќа говорот на омраза насочен кон полот или сексуалната ориентација само како „отежнувачки“ фактори.
Во Северна Македонија, Никола Прокопенко, државен советник во Министерството за правда, изјави дека парламентот го ревидирал Кривичниот законик во февруари 2023 година за да го криминализира „сајбер-малтретирањето и родовото насилство“ под прекршоци како што се „загрозување на безбедноста“, „пролевање“ , „Сексуално вознемирување“, „Поттикнување национална, расна или верска омраза, раздор и нетрпеливост“ и „Ширење на расистички и ксенофобичен материјал со користење на компјутерски систем“.