Пандорина кутија: Следи ги парите!

Најновото каше од близу 12 милиони документи (под кодно име „Пандора“) што во неделата попладне координирано и на глобално ниво ги објави Меѓународниот конзорциум за истражувачко новинарство (ICIJ), со седиште во Вашингтон, е продолжение на серијата слични објави кои започнаа со публикувањето на документите од аферата „Панама“ во 2016 година, а потоа и случајот „Парадајс“ од 2017 година.

Се работи за податоци кои говорат за компликувани финансиски трансакции и правни трикчиња со кои богатите луѓе избегнуваат даноци и ги кријат трагите на своето богатство регистрирајќи и пререгистрирајќи десетици фирми по разни „даночни раеви“ низ светот, за да го сокријат потеклото и големината на својот имот.

Самите тие операции, како и во овој случај, не се нелегални, но се индикативни за секој оној кој сака да го постави прашањето: „Добро, дозволено е да имаш и 10 фирми на Кајманските Острови, на Белизе или Панама – но, од каде ти се парите за трансакциите низ тие фирми?!“

Доколку ја прочитате методологијата на обработката на овие документи – како и во претходните случаи, и сега селекцијата, пребарувањето, структурирањето, поврзувањето и објавата на тие илјадници информации траеле повеќе од една година, со координиран ангажман на повеќе од 600 новинари на разни континенти, во дури 117 земји – станува јасно дека се работи за огромна техничка и аналитичка операција што бара капацитет од рангот на помоќни државни апарати. Затоа, не е случајно што во Конзорциумот на медиуми се вклучени и такви новински „гиганти“ како „Вашингтон пост“, „Ле Монд“, „Ел Паис“, „Гардијан“, Би-Би-Си или „Зидојче Цајтунг“ и австралискиот јавен телевизиски сервис.

Но, од каде доаѓаат и како се добиени самите податоци?

Конзорциумот што ги објави документите не го открива изворот на „протечените“ податоци. Но, доколку се проанализираат податоците од целиот тој монументален истражувачки напор, заклучокот сам се наметнува…