Пет војни за кои експертите велат дека би можеле да избувнат во следните пет години
Политико
Оваа година веќе се случија два од најследените потенцијални конфликти во светот – ракети прелетаа над границата на Индија и Пакистан во мај, а потоа во јуни се водеше „12-дневната војна“ на Израел со Иран поради неговата програма за нуклеарно оружје.
Иако индиско-пакистанскиот конфликт заврши брзо, стратешките исходи од непосредниот тактички успех на Израел во Иран остануваат отворено прашање, според Политико.
Ова лето се одбележува 80-годишнината од крајот на Втората светска војна, и додека таков вид гигантски конфликт може да изгледа далеку, реалноста е дека светот е генерално поблиску до голема регионална или дури и глобална војна отколку што изгледа.
Односите меѓу државите се дополнително комплицирани од асиметричниот развој и употребата на нови технологии во областа на војувањето, како што се автономно оружје и беспилотни летала.
Анализата на неодамнешните сведоштва и извештаи од американските разузнавачки служби, како и интервјуата со мноштво геополитички експерти, јасно покажуваат дека покрај Блискиот Исток, постојат пет високопрофилни, високоризични конфликти кои би можеле да избувнат или да се развијат во следните пет години, од кои сите би можеле да имаат длабоки и сериозни последици за САД – воено, економски или геополитички.
Ова се области со висока тензија каде што воена инвазија, спирална ескалација, или дури само лош 24-часовен период на недоразбирања, грешки, воени несреќи или погрешни пресметки би можеле да доведат до големи пресметки, губење на животи и глобални поделби.
Политико објаснува кои се тие точки:
Раскарани соседи, вооружени со нуклеарно оружје: Индија и Пакистан
Четири дена на почетокот на мај изгледаше како светот да се соочи со еден од најлошите нуклеарни сценарија – сериозен конфликт меѓу Индија и Пакистан, две земји со нуклеарни арсенали кои не се толку темелно контролирани и обезбедени како што би сакале експертите.
Тензиите ескалираа по терористичкиот напад кон крајот на април во спорниот регион Џаму и Кашмир, кој е под индиска администрација, што резултираше со неколкудневна размена на ненуклеарни ракети насочени кон воени бази од двете страни на границата.
Тоа беше најсериозниот конфликт меѓу земјите во последните децении.
Споровите околу пограничните региони на двете земји датираат од првичната британска поделба во 1947 година, со која се создаде Индија со мнозинство Хинду и Пакистан со мнозинство Муслимани од поранешната британска колонија.
Оттогаш, се случија конфликти – вклучувајќи ги војните во 1965 и 1971 година, од кои втората резултираше со нова „линија на контрола“ помеѓу индискиот Кашмир и пакистанскиот Кашмир.
Во поново време, земјите се бореа во 1999 година, но генерално одржуваа мир од 2003 година, дури и кога во граничните борби со низок интензитет беа убиени десетици луѓе. Индија продолжува да се жали – со причина – дека Пакистан поддржува терористички активности на индиска почва.
Кои се влоговите?
Индија и Пакистан се веројатно поблиску до размена на нуклеарно оружје отколку кои било две земји на планетата.
„Билтенот на атомските научници“ проценува дека Пакистан поседува околу 170 нуклеарни глави. Слично на тоа, се проценува дека Индија има околу 180 парчиња вакво оружје.
Секоја нуклеарна размена во Јужна Азија би имала огромни глобални еколошки и економски последици, дури и надвор од непосредната загуба на животи, помеѓу разурнатите градови и ветровите полни со радиоактивен отпад што се шират низ поширокиот регион, потсетува Политико.
Дури и доколку другите големи сили како САД и Кина избегнат да бидат вовлечени во војна, ефектите од „нуклеарна зима“ во атмосферата драматично би влијаеле на производството на храна во соседна Кина, па дури и пошироко; една студија на Рутгерс од 2019 година пресмета дека гладот што ќе произлезе од тоа ќе влијае на „милиони – или дури и милијарди“.
Зошто конфликтот е веројатен?
Конфликтот во мај покажа дека ако Индија и Пакистан се скараат, нема многу простор пред работите да станат навистина опасни.
„Кога ќе почнете да ги оштетувате воените бази на друга земја, ги деградирате нивните командни и контролни мрежи, а нивната способност да го прилагодат својот одговор ќе се намали“, рече Кристофер Клери, соработник во Центарот „Хенри Стимсон“ и поранешен директор на Пентагон за Јужна Азија.
„Политико“ пишува дека она што ги загрижува разузнавачките експерти е тоа што воената доктрина на Пакистан е таква што нема да се двоуми да употреби нуклеарна сила, а доктрината на двете земји е таква што веројатно би брзале да лансираат што е можно побрзо ракети.
Зошто конфликтот е малку веројатен?
Сепак, според Политико, целосна војна меѓу Индија и Пакистан би била лоша за двете земји.
„Најголемиот двигател на мирот меѓу Индија и Пакистан е фактот дека двете земји имаат други итни приоритети – за Индија, тоа е многу сериозна стратешка конкуренција со Кина, како и агенда за развој која се обидува да се издигне до статус на земја со среден приход“, вели Клари.
Што се однесува до Пакистан, тој забележува дека се соочува со бунтови во регионот Белуџистан, како и во паштунските области долж границата со Авганистан.
Инвазијата од која сите се плашат: Кина-Тајван
Кинескиот претседател Си Џинпинг има намера да го освои Тајван, истакнува Политико, потсетувајќи дека островот и континентална Кина никогаш во историјата не биле контролирани од истата влада.
Си, исто така, признава дека населението на островот се оддалечува од него и од секој интерес за обединување со Кина.
Кои се влоговите?
Исто како што балтичките држави би можеле да бидат жариште за тестирање на НАТО, Тајван се смета за лакмус тест за тоа кој ќе го води глобалниот поредок на 21 век: САД или Кина?
Иако нема формални договори за одбрана, САД долго време велат дека ќе го поддржат Тајван, но многумина се сомневаат дали Доналд Трамп е целосно посветен на тоа ветување.
Понатаму, воените игри од страна на тинк-тенковите во Вашингтон покренаа вознемирувачки прашања за тоа дали САД би можеле или би се бореле со Кина за Тајван – американските залихи на оружје веројатно нема да траат долго во повеќемесечен конфликт со Кина, а експертите проценуваат дека би можел да има огромен број жртви во САД, надминувајќи ги комбинираните жртви од Виетнам и Кореја за само неколку месеци.
Доколку Кина го освои Тајван, земјите од Југоисточна Азија и Пацифичкиот раб кои се здружија со САД би почнале да размислуваат повторно која суперсила би можела подобро да им служи на нивните долгорочни економски и безбедносни интереси.
Јапонија и Јужна Кореја, поттикнати од тоа сомневање, би можеле да почнат да размислуваат за своите нуклеарни програми.
Зошто конфликтот е веројатен?
Се верува дека Си поставил рок до 2027 година за неговите вооружени сили да бидат подготвени да го нападнат Тајван. Земјата е во процес на масовно зголемување на потенцијални амфибиски сили и се чини дека одржува поредовни вежби.
„Тие постојано вежбаат (сценарија за Тајван), бидејќи тоа е најважното нешто што нивната војска некогаш би можела да го направи“, вели Џон Фајнер, поранешен заменик-советник за национална безбедност во администрацијата на Бајден.
Покрај тоа, Си се претстави себеси како трансформативна фигура во кинеската историја и како што минуваат 2020-тите и тој се осврнува на своето наследство, Тајван е една од главните „незавршени“ работи што остануваат.
Тој го зајакна својот стисок врз Тибет и ја презеде целосната контрола врз Хонг Конг, но Тајван се оддалечува сè повеќе и повеќе.
Зошто конфликтот е малку веројатен?
Не е јасно дали Си има многу доверба во својата војска, која не само што е преполна со корупција, туку е и неискусна. Имаше повеќекратни чистки и многу знаци дека Си нема целосна контрола врз политички моќните институции на армијата и морнарицата.
Инвазијата на Тајван преку теснецот би била една од најамбициозните и најтешките воени операции некогаш преземени во светската историја – а Кина би го направила тоа со армија која, и покрај обемната обука и напредната технологија, има многу малку искуство во реалниот свет.
Кина последен пат војуваше во 1979 година и практично нема активни офицери или персонал со вистинско борбено искуство.
Си, исто така, мора да биде претпазлив во врска со проблематичната инвазија на Русија врз Украина – која, на хартија, беше многу полесен предизвик за војска со многу поново борбено искуство.Постојат и многу опции за „мала инвазија“ што Си би можел да се обиде да ги спроведе, како што се блокада или обид за воведување царини на стоки што излегуваат или влегуваат во Тајван.
Крајниот ефект со текот на времето би можел да биде ист како целосно преземање, но тоа би била многу потешка борба за американските политичари – дали Америка навистина би ризикувала животи и своите прескапи носачи на авиони за да го пробие царинскиот карантин на Тајван?
Тестирање на НАТО: Русија-Балтик
Ако одлучи да ги нападне трите мали балтички држави, Владимир Путин би можел да постигне две цели, тврди Политико – да ја врати територијата за која верува дека е историски руска, но и да ги тестира НАТО и Европа со таргетирање на некои од неговите најмали и најизолирани членки.
„Понекогаш постои недоразбирање за тоа како би можел да изгледа конфликтот“, вели Габриелиус Ландсбергис, кој беше министер за надворешни работи на Литванија до минатиот декември.
Тој наведува дека Русија би можела да прибегне кон мали напади, како што е запаллива направа во авион.
Кои се влоговите?
Напад врз која било од трите балтички држави – кои сите се приклучија на НАТО – би бил непосреден тест за посветеноста на САД кон Алијансата.
Повремената поддршка на Трамп за Европа и НАТО го прави прашањето уште посложено – и, потенцијално, попримамливо за Путин. Дури и ако САД ја повлечат првичната поддршка за инвазија на Балтикот, што ако другите земји-членки на НАТО брзаат, а Русија возврати со директни напади врз, да речеме, Полска, Германија или Обединетото Кралство, сојузници кои САД можеби се подобро подготвени да ги бранат?
Зошто конфликтот е веројатен?
Со години, Путин јасно ја искажуваше својата желба да го реконструира Советскиот Сојуз и границите на Руската империја со повторно освојување на земји, вклучувајќи ги Грузија, Молдавија, Украина и Балтичките земји, пишува „Политико“.
Понатаму, тој очајно сака да го собори западниот либерален поредок, а ништо не би го направило тоа побрзо отколку да покаже дека западните безбедносни сојузи се празно ветување со тоа што ќе дозволи една или сите балтички земји да бидат повторно окупирани од Русија.
Зошто конфликтот е малку веројатен?
Секој руски напад врз Балтичките земји во голема мера зависи од војната во Украина, која продолжува да ја исцрпува руската воена моќ побрзо отколку што некој замислуваше. Украина неодамна процени дека Русија претрпе еден милион жртви – мртви, ранети и исчезнати – во тригодишната војна.
Во сведочењето пред Конгресот во април, шефот на американската Европска команда, генерал Кристофер Каволи, рече дека САД веруваат дека Русија изгубила околу 3.000 тенкови, 9.000 оклопни возила, 13.000 артилериски системи и над 400 системи за воздушна одбрана само во изминатата година.
Најтензичната граница: Индија-Кина
Како и граничниот спор со Пакистан, долготрајните погранични тензии меѓу Индија и Кина датираат од времето на британското колонијално време – Велика Британија и Тибет се согласија во 1914 година за граница со Индија што Кина никогаш не ја прифати.
Во 1962 година, кинеските трупи се обидоа да го окупираат она што се сметаше за индиска територија, што доведе до едномесечен конфликт во кој загинаа неколку илјади луѓе.
На крајот, Кина ја прецрта границата и ја нарече „Линија на вистинска контрола“. Понатамошните борби во 1967 година убија неколку стотици војници од двете страни, а друг конфликт беше за малку избегнат во 1980-тите, кога Кина погрешно ја протолкуваше индиската воена вежба како можен напад.
Оттогаш, војските на двете земји станаа едни од најголемите и најнапредните во светот.
Границата од 4.000 километри со Индија укажува на геополитичката реалност на Кина: таа се наоѓа во една од најнепријателските географски области од која било земја во светот; има копнени граници со 14 соседи и спорни поморски граници со уште седум. Меѓу тие соседи се четири нуклеарни сили (од осум други), а Кина е во војна со пет од своите соседи уште од Втората светска војна.
Кои се влоговите?
Секој потенцијален конфликт се соочува со сериозна асиметрија: Индија има многу повеќе населени центри во дофат на кинеската муниција отколку што Кина е на своја страна.
Зошто конфликтот е веројатен?
„Политико“ пишува дека целиот регион е зрел за недоразбирања и ескалација – дури и денес, и на кинеските и на индиските војници им е забрането да носат оружје по границата.
Во 2020 година, престрелките меѓу армиите високо на Хималаите се водат во брутална борба гради в гради, со тупаници, камења, оградни столбови, па дури и палки завиткани во бодликава жица. Најмалку 20 индиски војници беа убиени, од кои некои загинаа паѓајќи од планината. Настрадаа и можеби дури 40 кинески војници.
Друг фактор што би можел да ја направи војната поверојатна е тоа што на двете земји им недостасуваат вообичаените тампони – договори и рутински канали за комуникација што можат да помогнат во деескалација на кризата, на начин на кој „жешката линија“ меѓу Москва и Вашингтон спречуваше погрешни пресметки за време на Студената војна.
Кина рутински и експлицитно избегнуваше воспоставување такви канали со САД, Индија и други земји, сметајќи ги таквите заштитни огради како обид за неправедно ограничување на подемот на Кина.
Зошто конфликтот е малку веројатен?
Колку и да се високи тензиите на терен, се чини малку веројатно дека индиското или кинеското раководство би сакале војна за толку оддалечена територија – и веројатно би имало брз и сериозен меѓународен притисок за деескалација.
Покрај тоа, двете земји се соочуваат со огромен економски притисок дома.
Војна до бесконечност: Корејски полуостров
Речиси три генерации откако започна, Корејската војна никогаш официјално не заврши, а и високо развиената западна економија на Југот и на Северот, која сè уште е во својата земјоделска ера, го чувствуваат тоа.
Демилитаризираната зона од 240 километри помеѓу Северна и Јужна Кореја постои толку долго – околу шест децении – што прерасна во една од најдивите шуми во светот, преполна со илјадници разновидни видови див свет.
Надворешниот периметар на демилитаризираната зона е едно од најсилно утврдените и бранетите места во светот, со артилерија и мини на готовност, а целиот Сеул е во лесен дострел на ракетите на Северот.
Кои се влоговите?Влогот, пишува Политико, е небесно висок.
Нема режим во светот каде што САД и Западот знаат помалку за неговите случувања, динамика на моќ или планови од Северна Кореја. Тоа е исклучително тешка разузнавачка цел и таква што постојано го изненадува Западот.
САД сè уште имаат 30.000 војници на полуостровот за да помогнат во обезбедувањето на Јужна Кореја, од кои сите би биле цел во голема војна во рок од неколку часа од нејзиното избувнување.
Зошто конфликтот е веројатен?
Северна Кореја полека се урива, мачена од глад и осакатена од владина бруталност, а раководството на Ким Џонг Ун не направи ништо за да ја промени нејзината иднина, според „Политико“.
Нејзиниот адут е нуклеарното оружје, кое ја заштити од судбината на диктатори како Садам Хусеин и Моамер Гадафи. Ако Ким почувствува слабост или – правилно или погрешно – егзистенцијална закана за неговото владеење од Западот, сè е можно.
Корејскиот Полуостров е исто така регион кој би можел да се соочи со многу сериозни последици од втор ред ако некој од другите конфликти на оваа листа навистина се случи.
Ако, на пример, Кина се движи против Тајван или САД одбијат да ги бранат Балтичките земји, тоа би можело да ги наведе земјите да ги доведат во прашање безбедносните обврски на САД против Северна Кореја или Кина – а разузнавачките експерти стравуваат дека Јужна Кореја или дури и Јапонија би можеле да се обидат да употребат нуклеарно оружје како одговор.
Неодамнешните анкети на јавното мислење во Јужна Кореја покажуваат дека 70 проценти од земјата поддржува развој на сопствен нуклеарен арсенал.
Зошто конфликтот е малку веројатен?
Иако Северна Кореја разви нуклеарно оружје и делови од систем за испорака, не е сосема јасно колку Пјонгјанг треба да биде уверен во својата способност успешно да лансира и испушти нуклеарна бомба.
Според неодамнешните проценки, Корејскиот полуостров е толку стабилен колку што не бил со години – а со Трамп во Белата куќа, кој двапати го угости на самити, Ким може да се чувствува толку безбеден колку што не бил со години.
Најголем џокер – САД
Секако, геополитиката е неизвесна – а историјата ретко се одвива на предвидливи начини, па затоа секогаш има џокер-карти и непознати. И она што ги нервира многумина во Вашингтон и пријателските престолнини е тоа што земјата што некогаш беше најголемата сила на стабилност на планетата – САД – сега се претставува како најголемата џокер-карта во светот, објавува Политико.
Што треба да мислат сојузниците и противниците за понекогаш бизарната и непредвидлива воинствена реторика на администрацијата на Трамп и што може да предвестува за тензиите во САД во наредните години?
Колку е сериозен интересот на Овалната соба да ја направи Канада 51-ва земја или да го одземе Гренланд од Данска, прашува Политико.
Потоа, тука е и фактот дека за првпат оваа година, разузнавачките лидери на земјата ги искачија странските нелегални нарко-картели на врвот на нивната листа на закани за САД – наведувајќи дека дрогата убива повеќе од 50.000 Американци годишно. Администрацијата на Трамп се чини сериозна во врска со проширувањето на воените дејствија во Мексико, тајни или отворени, со или без соработка на таа влада.
И тука е секогаш присутната позадина на соперништвото меѓу големите сили.
САД и Кина се соочуваат со зголемена тензија во повеќе области од кога било досега. Едноставно погледнете го ноќното небо каде што стотици сателити орбитираат околу Земјата, некои од нив сега очигледно се вооружени или барем способни да им наштетат на други објекти во орбитата. Изградбата на американски вселенски сили досега се третираше повеќе како слоган отколку како сериозна област на конфликт, но разговорите со речиси секој лидер за национална безбедност, демократ или републиканец, запознаен со ситуацијата брзо се свртуваат кон загриженост за влијанието на кој било конфликт на небото далеку над нашите глави.
