Планот на Трамп за Газа го вклучува Тони Блер. Палестинците се бесни
Сè уште постојат загрижености дали заложниците ќе бидат ослободени и нападот врз Газа ќе биде откажан, но веќе се разгледува втора фаза. А Тони Блер, кој не се прославил таму, би бил важен во Советот за мир на Трамп, пишува Дојче Веле.
Велика Британија и Палестинците имаат долга и посебна заедничка историја, долго пред Тони Блер. Во 1922 година, по распадот на Отоманската империја, Лондон доби мандат од Лигата на народите да управува со Палестина. Уште порано, во „Балфуровата декларација“, Британците ветија дека таму ќе „создадат татковина“ за Евреите од целиот свет. Потоа следеше зголемена имиграција на Евреи во Палестина, а со тоа и зголемување на тензиите меѓу еврејското и арапското население.
Разликите станаа уште поголеми за време на Втората светска војна: додека големиот муфтија на Ерусалим, ал-Хусеин, беше голем пријател и обожавател на Хитлер, Евреите исто така се пријавија во британската армија во голем број за да се борат против нацистите. По војната, искусните еврејски ветерани дојдоа во нивната древна татковина, а кога Британците повеќе не можеа да ги контролираат конфликтите, го вратија мандатот на Обединетите нации во 1947 година.
ООН потоа предложи план за поделба на земјата на еврејска и арапска држава. Но, Арапите се чувствуваа многу неправедно, и во 1948 година беше основана само еврејска држава: Израел. Останатото е историја.
Критика за улогата на Блер
Сето ова, се разбира, се случи долго пред времето на Блер – тој е роден само во 1953 година. Сепак, поранешниот британски премиер повторно можеше да преземе некаков вид административен мандат во регионот, барем според плановите на Доналд Трамп. Американскиот претседател откри план од 20 точки на почетокот на минатата недела за да се стави крај на двегодишната војна во Појасот Газа.
По ослободувањето на заложниците, прекинот на израелските напади врз Газа и разоружувањето на терористичката група Хамас, Газа ќе биде обновена, а за време на преодниот период ќе биде управувана од влада од технички експерти – под надзор на меѓународно тело наречено „Мировен комитет“. Со ова тело би претседавал лично Трамп, додека Блер би можел да има истакната улога, што предизвика остри критики и во регионот и пошироко.
Палестинскиот политичар и активист за човекови права Мохамед Штаје за CNN изјави дека „би било подобро за него да остане во својата земја и да им дозволи на Палестинците сами да се управуваат (…) наместо повторно да нè потчинува на колонијална власт“. Специјалниот известувач на ОН за палестинските територии, Франческа Албанезе, беше уште подиректна: „Тони Блер? Никако!“ напиша таа на X. „Рацете подалеку од Палестина!“ – и додаде: „Можеби треба да се сретнеме во Хаг?“
„Пудлицата на Буш“
Со ова, Албанезе алудираше на најтемната дамка во политичката биографија на Блер: неговата улога во војната во Ирак во 2003 година. Пред тоа, Блер беше многу успешен и популарен политичар. По победата на изборите во 1997 година, тој стана најдолгогодишниот премиер на Лабуристите во историјата на земјата.
Спогодбата од Велики петок, за која тој исто така помогна во преговорите, беше пресвртница во долгиот конфликт во Северна Ирска. Но, по терористичките напади на 11 септември 2001 година во Њујорк, Блер речиси безусловно застана на страната на тогашниот американски претседател Џорџ В. Буш во „војната против теророт“. Ова му донесе жестоки критики: опозицијата дури го нарече „пудлица на Буш“.
Две години подоцна, тој и Буш отидоа во војна во Ирак, оправдувајќи ја со тврдењето дека Садам Хусеин имал оружје за масовно уништување и дека требало да биде запрен. Ова тврдење подоцна се покажа како лажно.
Истрагата предводена од Сер Џон Чилкот, која британската влада ја формираше за да ја истражи улогата на земјата во војната во Ирак, дојде до разорувачки заклучок 13 години подоцна: разузнавачките извештаи за наводно оружје требало да бидат потврдени, а војната не требало да се води. Блер, исто така, испратил британски трупи во Ирак лошо подготвени и без никаков план за повоениот период. Тој морал да се брани со години од обвинувањата дека е „воен злосторник“. Извештајот на Чилкот не стигнал толку далеку, но сепак силно влијаел врз политичкото наследство на Блер.
Блер го предводи блискоисточниот „квартет“
И покрај сè, Блер остана политички активен во регионот. Само еден ден по оставката од функцијата премиер во 2007 година, тој беше назначен за специјален пратеник на блискоисточниот квартет.
Тој квартет – кој го сочинуваа САД, Русија, ЕУ и ОН – требаше да посредува меѓу Израелците и Палестинците. Но, дури и во таа улога, Блер беше сè повеќе критикуван, меѓу другото, затоа што истовремено развиваше бројни приватни бизнис интереси на Блискиот Исток. Тој ја држеше позицијата осум години, но без значајни промени.
Палестинците го обвинија дека сè повеќе се залага за Израел. „Драго ни е што тој си заминува. Требаше да си замине одамна“, рече тогашниот палестински преговарач Мохамед Штаџех во 2015 година. „Тој не направи ништо за палестинската кауза, туку беше искористен од Израел за да ја оправда окупацијата и политиката на населување“.
Институтот Тони Блер и сомнителните врски
Потоа Блер продолжи да работи во бизнисот во 2016 година за Институтот за глобални промени „Тони Блер“ (TBI). Преку него, тој ги советувал, меѓу другите, претседателот на Руанда, Пол Кагаме, и саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман.
Наводно, вработените во TBI, заедно со израелски претприемачи, работеле и на план за реконструкција на Газа по војната – факт што институтот го негира. Овој план, меѓу другото, предвидувал „Трампова ривиера“ и индустриска зона именувана по Елон Маск. Во февруари 2025 година, Доналд Трамп објави видео генерирано од вештачка интелигенција кое ја прикажува оваа визија, предизвикувајќи бран на негодување.
Ваквите планови веројатно нема да бидат клучни ако Блер навистина ја преземе својата нова позиција. Во својата изјава, тој рече само дека „смелиот и промислен“ план на Трамп нуди „најдобра шанса“ за завршување на војната во Појасот Газа. Блер сè уште не коментирал дали всушност лично ќе учествува во него.
Извор: nezavisen.mk
