Путиновата поддршка за Трамповото преземање на Гренланд ја одразува нивната визија за нов светски поредок
Додека Џеј Ди Ванс слета во Гренланд, администрацијата на Трамп доби неочекувана поддршка за првото потенцијално територијално проширување на САД од 1947 година: од Владимир Путин.
Говорејќи на форум за арктичка политика во северниот руски град Мурманск во четвртокот, Путин изнесе поцелосна аргументација од кој било американски функционер досега за планот на Доналд Трамп да го анектира Гренланд, создавајќи историски аргумент што звучеше сомнително погоден во однос на територијалните амбиции на Русија во Украина.
Плановите на САД да го преземат Гренланд „можеби ќе изненадат некого на прв поглед, но е длабока грешка да се верува дека ова е некаква екстравагантна реторика на новата американска администрација“, започна Путин. „Ништо слично на тоа.“
САД имале планови да го купат Гренланд во 1960-тите, но Конгресот не го поддржал договорот, рече Путин. Тој додаде дека САД ја „заштитија територијата од нацистичка окупација“ во 1940-тите и понудија да го купат островот, но биле одбиени. Дури и во 1910 година, САД имале интерес за Гренланд, истакна рускиот лидер, нарекувајќи ги американските планови „сериозни“ и со „долгогодишни историски корени“.
Потоа, Путин се осврна на Алјаска, која Руската империја ја продаде на САД во 1867 година, што стана национален случај на каење кај продавачот. „Дозволете ми да ве потсетам дека во 1868 година, купувањето на Алјаска беше исмевано во американските весници“, продолжи Путин. Сега, според него, купувањето за време на претседателот Ендрју Џонсон било оправдано.
Накратко, Путин забележа: „Преболете го тоа. Големите држави имаат територијални амбиции. Договорите за земјиште и анексиите не се само историски реликти – тие се модерна реалност. Отфрлајќи меѓународни норми за да не се освојува територија со сила или уцена, тој забележа и дека не е ничија работа што прават другите.
„Што се однесува до Гренланд, ова е прашање што засега две конкретни држави и нема никаква врска со нас“, рече Путин, додавајќи дека Русија ќе продолжи да ги брани своите интереси во Арктикот од „опасни“ сили како Финска и Шведска.
Не е потребно да си кремљолог за да разбереш зошто Путин го поддржува планот на Трамп за анексија. Додека американската моќ опаѓа во Европа, Кремљ ја користи шансата да го воспостави својот долгоочекуван „мултиполарен свет“, во кој доминира во својата сфера на влијание, особено во Украина и Белорусија. Путин се спротивставува на американската хегемонија уште од својот говор во Минхен во 2007 година, а сега конечно има американски претседател кој е подеднакво презирлив кон поствоениот поредок.
Путиновата мантра дека државите треба да се грижат за своите работи се совпаѓа со Трамповиот трансакциски поглед на светот, како и со неговото длабоко сомневање во транснационалните организации и сојузи воспоставени по Втората светска војна.
Тие вклучуваат Обединети нации, Меѓународен кривичен суд, па дури и странски економски блокови како ЕУ, за која Трамп изјави дека е „создадена за да ги измами САД“.
„Поствоениот глобален поредок не е само застарен, туку сега е оружје што се користи против нас“, изјави Марко Рубио за време на неговото сослушување во Сенатот во јануари. Тој е меѓу поумерените членови на Трамповиот кабинет. Оние од поекстремното крило, вклучувајќи го и Ванс, ги поддржуваат „рестрикционистите“ кои бараат да се забрза повлекувањето на САД од Европа или дури и отворено да ги провоцираат некогашните сојузници на Америка.
Но, додека американската моќ се намалува во странство, Белата куќа има амбиции низ целата западна хемисфера, што некои коментатори го споредуваат со Монроовата доктрина од 1823 година, со која САД се прогласија за заштитник на хемисферата. А со секоја нова изјава дека САД треба да го врати Панамскиот канал или дека Канада треба да стане 51-та држава, Трамп ќе најде ентузијастички сојузник во Кремљ, кој ќе ја види својата цинична визија за нов светски поредок рефлектирана во друга.
Ендру Рот
(Гардијан)
