Реакција на Зелен хуман град
Деновиве кога Македонија се најде на врвот од најзагадени земји во светот, гледаме обид
на индустријата да си овозможи уште повеќе да гори отпад така што повторно ќе ѝ се
дозволи законски увоз на отпад за горење. Медиумите се преплавени со написи за
менување на регулативата за индустријата да може слободно да увезува отпад за горење
за да биде „поконкурентна”.
Спалувањето на отпадот е спротивно на концептот нула отпад. Тоа е штетен, загадувачки,
скап и неефикасен процес кој ги заробува градовите во безизлезна ситуација со тоа што
тие се принудени да произведуваат многу отпад за да го нахранат инцинераторот,
поткопувајќи ги напорите за намалување на создавањето отпад или зголемување на
стапките на рециклирање.
https://www.nrdc.org/experts/daniel-rosenberg/burned-why-waste-incineration-harmful?fbclid=Iw
AR3rD_5wqCsHPmDVN_nTDatTtUzlzlR-a5UUFHDgrBxbpGMpp0Qg3Bs57Uc
Втор голем проблем со спалувањето отпад е што за еден таков процес високоризичен по
човековото здравје е неопходно да постојат институции и држава, што со Македонија не е
случај.
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_21_5918?fbclid=IwAR19oI8U
4ydPDerttQcJ2Vl8G1voS89kY4yllVYxJNr8doYiHyIEtwp0nLI
Дури и тие земји каде што системот функционира имаат проблем со остатоците од
процесот на инцинерација (спалување) и увезување на отпадот. Лекарската комора на
Словенија има изјавено дека во емисиите од инцинераторите има многу токсини
опасни за бремените жени и за развојот на децата кои предизвикуваат голем број на
болести и случаи на прерана смрт.
https://insideslovenia.si/190/waste-to-energy-plan-proceeds-amidst-health-fears
Во услови на отсуство на институции, најдоброто што можеме да го направиме со отпадот
што не се биокомпостира, а „гние” по депониите, е да го извезуваме зашто постојат земји
што купуваат, а каде што институциите и законите функционираат.
Нашиот фокус мора да биде на одржливост – на концептот на нула отпад. Затоа го
предлагаме следното решение:
– Прв чекор за намалување на отпадот (од кој околу 70% е биоотпад во МК) е
посветено инвестирање во биокомпостари кои истовремено произведуваат и
компост и биогас.
– Исфрлање на пластиката за еднократна употреба.
– Воведување сеопфатни програми за рециклирање и реупотреба на соодветните
текови на отпад заедно со редизајнирање на производите кои ги користиме со цел
тие да ја хранат, наместо да ја подриваат, циркуларната економија.
– Инвестирање во масовна системска едукација за правилно селектирање на
отпадот со што ќе се максимизира ефективноста на капацитетите за рециклирање
и биокомпостирање.
– Конечно решавање на проблемот со канализацијата и искористувањето на
процесот на пречистување на отпадни води како ресурс за биокомпостирање.
– Паралелни инвестиции во искористување на сите податливи кровни површини за
поставување фотоволтаични системи и врзување на биогасот и соларната енергија
во еден интегриран систем на производство на електрична енергија од обновливи
извори.
– Субвенционирање на домаќинствата и малите бизниси да постават фотоволтаични
системи и да се вклучат во домашното производство на електрична енергија при
што произведениот вишок електрична енергија ќе им се плаќа по фер цена.
– Измена на регулативата со која ќе се оневозможи сегашниот монопол на
универзалниот снабдувач ЕВН. Залудно во моментов домаќинствата и правните
лица може да постават фотоволтаични системи кога никој не им обезбедува
двонасочни броила и кога мора да се снабдуваат со електрична енергија на
слободниот пазар, а не од ЕВН, за да смее да го продаваат вишокот произведена
струја.
Помагањето на крупниот капитал да си го зголеми сопствениот профит за сметка на
здравјето и животите и на работниците, но и на сите нас, не смее да се прикажува како
решение, а особено не смее да се прикажува како решение во ера на климатска криза.
На македонското општество му се неопходни научно-базирани и конзистентни чекори кон
истата цел – нула отпад и енергетска независност. Истовремено, 24-часовна ригорозна
надворешна контрола врз загадувачката индустрија со неселективни строги санкции за
прекршувачите на законот. Единствено така можеме вистински да го решиме
загадувањето и да ги заштитиме животите на нашите сограѓани.
Активисти на Граѓанска иницијатива ЗЕЛЕН ХУМАН ГРАД
