Молкот по експлозијата на косовскиот канал ги подгрева политичките тензии

Yahoo News/AFP

Неколку недели по експлозијата врз стратешкиот канал во Косово, властите во таа држава се под зголемен притисок од српските противници кои ги обвинуваат дека ја политизирале пред изборите во февруари.

Експлозијата кон крајот на ноември направи големо оштетување на каналот што обезбедува вода за стотици илјади луѓе и системите за ладење во две електрани на јаглен кои произведуваат најголем дел од енергијата на Косово.

Косовскиот премиер Албин Курти ја обвини големиот ривал Србија за, како што рече, „терористички напад“, но многумина во неговата администрација оттогаш главно молчат за тоа.

Српската Влада негираше каква било поврзаност со неа и најави дека планира да спроведе сопствена истрага.

По првичниот излив на обвинувања, косовските власти понудија малку докази, а многумина ја ублажија својата реторика во последните денови.

„Што научивме од истрагата за нападот на каналот Ибар-Лепенец? За жал, досега ништо не дознавме“, рече Александар Арсенијевиќ од Српската демократска партија, со седиште во немирниот север на Косово.

„Се се чува под превез на тајност, а истрагата очигледно се одолговлекува за да се искористи за политички цели, постои сериозна опасност случајот Ибар-Лепенец да заврши во сенка на други настани“.

Србија и Косово се во несогласувања од крајот на војната во доцните 1990-ти меѓу белградските сили и етничките албански сепаратисти во тогашната покраина Србија. Србија никогаш не ја признала декларацијата за независност на Косово во 2008 година.

Експлозијата во каналот се случи во близина на границата со Србија, област што е дом на многу од преостанатите етнички Срби на Косово и долго жариште на немири.

-Курти ја обвини Србија дека извадила страница од руската „игротека“ во Украина, обидувајќи се да ги исфрли струјата и греењето во Косово за време на студените зимски месеци. Но, откако уапси 10 осомничени неколку дена по експлозијата, косовската полиција ги ослободи сите освен двајца од нив поради недостиг на докази, според еден од нивните адвокати.

Небојша Влајиќ – кој го застапува еден од преостанатите осомничени кои се уште се во притвор, рече дека полицијата пронашла ловечка пушка и малку муниција за време на рацијата во домот на неговиот клиент.

Властите, сепак, не пронајдоа „нема експлозиви или експлозивни направи како динамит, детонатори, прајмери, осигурувачи“, изјави тој за АФП.

„Она што го пронајдоа не може да експлодира. Вашиот телевизор или бојлер е поверојатно да експлодира отколку што било што ќе се најде кај него“.

Експлозијата се случи само неколку месеци пред парламентарните избори во Косово, при што некои сметаат дека натпреварот е референдум за тврдокорните политики на Курти насочени кон Србија и нивните сојузници етнички Срби во Косово.

Во вторникот, српскиот претседател Александар Вучиќ го обвини Курти дека ја искористил експлозијата за да ја оправда претстојната акција против косовските Срби и нивните партии пред изборите.

„Нашиот народ е ангажиран во тешка борба за опстанок и политички легитимитет“, рече Вучиќ на законодавната седница.

„Режимот на Курти без никакви материјални докази ќе ги обвини Србите за саботажа на каналот Ибар-Лепенец, со јасен политички мотив.

– „Кревка“ безбедносна ситуација на Косово –

Откако стапи на функцијата во 2021 година, Курти помина со години уривајќи паралелен систем, поддржан од Белград, за да обезбеди социјални и политички услуги за Србите на Косово.

Тој ги забрани српските валути и регистарски таблички на автомобили и ги затвори нејзините пошти и банки во Косово. Политиките предизвикаа револт во Србија, а истовремено ги налутија и најблиските дипломатски партнери на Косово во САД и Европа, кои го обвинија Курти за поткопување на кревките етнички односи во регионот.

Косовската влада не одговори на прашањата на АФП за тековната истрага за експлозијата.

Аналитичарите велат дека неуспехот да се обезбедат повеќе докази или да се фатат сторителите на нападот, најверојатно, ќе додаде уште еден слој на неизвесност пред изборите закажани во Косово за 9 февруари.

„Неговото влијание е неспорно“, вели политичкиот коментатор Шпетим Гаши.

„Тоа ќе ја обликува политичката дебата“.

Поранешниот косовски разузнавач Бурим Рамадани изјави за АФП дека секоја нова информација за инцидентот најверојатно „ќе остане во сенка“, поради стравувањата дека тоа може да предизвика нови немири.

„Безбедносната ситуација во тој дел на Косово е кревка“, рече тој.