За само една година Вучиќ купил оружје вредно 5,5 милијарди евра

За само 12 месеци, од август 2024 година до август оваа година, српската влада, предводена од „врховниот командант“ Александар Вучиќ, директно преговараше за купување ново, странско оружје за речиси пет и пол милијарди евра, објави БГНЕС.

Promoted Content

Еве убиец на простатата! Мажите треба веднаш да го прочитаат ова!

More…

131

33

44

Човекот чиј сон е да се памети како најголем градител на сите времиња, потрошил и околу 5,5 милијарди евра за петте најскапи инфраструктурни проекти од почетокот на 2018 година до крајот на јули оваа година. Моравскиот коридор чинеше 1,7 милијарди, Унгарско-српската железница 1,6 милијарди, автопатот од Прелина до Пожега 900 милиони и од Шабац до Лозница 820 милиони, а подготовките за „Експо“ малку над 540 милиони евра. Всушност, некои од овие проекти сè уште не се завршени, па затоа конечната сума сигурно ќе биде поголема. Иако на прв поглед, купувањето оружје и изградбата на автопати и „брзи железници“ немаат никаква врска, Вучиќ во суштина ги користи и двете за да го зајакне својот рејтинг и позиција. Тој обезбедува наклонетост на домашните гласачи преку автопати, а надворешна поддршка преку купување оружје.

Оттука и постојано растечкиот список на земји од кои купува оружје, при што сега им се придружуваат на Франција, Обединетите Арапски Емирати, Израел и големите светски сили САД, Русија и Кина. Српската јавност веројатно немаше ни да дознае за најновиот договор со израелскиот систем Елбит доколку оваа компанија не признаеше дека потпишала петгодишен договор вреден 1,64 милијарди долари со Србија. Ова е втор најголем договор досега склучен за наводните потреби на српската армија. Позначаен беше склучен точно пред една година, кога беше договорено купување на 12 француски авиони Рафал за 2,7 милијарди евра. Првата рата од 417 милиони евра беше исплатена на 20 октомври 2024 година, а министерот за финансии Синиша Мали се пофали дека втората рата е исплатена 15 дена пред предвидениот рок, на пролет 2025 година.

Спротивно на тоа, повеќето инфраструктурни проекти се одложени за неколку години. За Здравко Понош, поранешен началник на Генералштабот и лидер на Српската партија на центарот, потребата од зајакнување на армијата не е доведена во прашање и сите земји го прават тоа, вклучително и во регионот. Дури постои и голема симетрија во оваа регионална трка во вооружување, бидејќи Србија купува израелски беспилотни ракетни системи „Хермес“ и „ПУЛС“, а Хрватска купува турски „Бајрактар“ и американски „ХИМАРС“, ние купуваме 12 нови, а тие купуваат половни француски „Рафал“… Но, покрај воената димензија, важна е и политичката димензија на овие договори, изјави Понош за „Радар“. „Купувањето на „Рафал“ беше обид да се најде нов ментор во Европа, бидејќи во Берлин повеќе ја нема Меркел, старателката на Вучиќ. Сепак, се покажа дека Макрон е првокласен бизнисмен, а политичката поддршка на која се потпираше владата тука беше како врбов клин. Кога Вучиќ, по Москва, требаше да добие поддршка од Западот за да ги потисне протестите, доби шлаканици од повеќето европски престолнини и молк од Макрон. И ова е најмногу што можеше да добие, иако ова молчење беше платено со 2,7 милијарди евра. Кога сфати дека ова не е црква каде што ќе бидат слушнати неговите молитви, Вучиќ се сврте кон Израел, со идеја да го искористи како канал до вратата на администрацијата на Трамп“, објаснува Понош. Според него, овој канал е доста прооден, бидејќи кога ќе затропате на вратата во Ерусалим или Тел Авив, ова тропање се слуша и во Вашингтон. Сепак, ќе видиме каков ќе биде епилогот овој пат, бидејќи досегашните договори со Трамп, вклучително и Вашингтонскиот договор од 2020 година, беа претежно на наша штета, вели Понос, нагласувајќи дека Вучиќ никогаш не барал поддршка за Србија, туку за неговиот опстанок на власт.

На прашањето дали Вучиќ троши милијарди за купување оружје или поддршка од одредени големи сили, воениот аналитичар Александар Радиќ објаснува дека сите купувања на оружје и воена опрема се „директно поврзани со разни механизми за политичка и лична поддршка на сегашната влада на претседателот Вучиќ“ и потсетува дека Србија потпишала друг договор вреден 335 милиони долари со истата израелска компанија „Елбит Системс“ на крајот од минатата година. „Другата страна на медалот се провизиите. Тие се тешки за докажување, но индиректно може да се заклучи дека постојат бидејќи сите договори избегнуваат каква било обврска на добавувачот да организира дел од ова производство во Србија по пет, 10 или 15 години“, истакнува Радиќ.

Тој смета дека е особено индикативно што Србија купува повеќекратни ракетни системи PULS од Израелците, додека во исто време српските фабрики произведуваат слични лансери за Кипар. Единствената разлика е што PULS има поголем дострел, до 150 километри, вели тој за „Радар“. Ние купуваме и дронови „Хермес“ од Израел, иако веќе купивме два вида вакви авиони од Кина претходно, а имаше и преговори со „Ербас“ за заедничка инвестиција во производство на дронови SIRTAP, но овој проект пропадна затоа што нашите тајкуни не го препознаа нивниот интерес за него, тврди Радиќ. Политичкиот аналитичар Драгомир Анѓелковиќ исто така нема сомнение дека Вучиќ купува поддршка од големите сили на различни начини, од кои еден е купувањето оружје, бидејќи во сите земји воено-индустрискиот комплекс е тесно поврзан со државниот врв. Тој смета дека би било смешно дури и да се помисли дека српската влада купува оружје за да ги заштити нашите национални интереси, бидејќи, како што вели, Вучиќ се откажал од Косово и од сите други национални интереси. Која е поентата тогаш да се купува оружје, ако државата веќе се откажала од заштитата на својот територијален интегритет, прашува експертот.

„Друг важен елемент во овие и слични договори е корупцијата. Меѓународните договори од ваков вид секогаш, по правило, вклучуваат и враќање на дел од овие пари, според принципот на вртелешка, на диктатори на недемократски земји во кои постои доволно ниво на транспарентност во трошењето на јавните средства. Исто како што африканските диктатори купувале оружје за да може добар дел од овие пари да им се влее во џебовите, Вучиќ веројатно го прави истото. Покрај тоа, во околности кога огромен број земји го изолирале Израел поради она што го прави во Газа, Вучиќ со овој договор ја демонстрира својата посветеност кон раководството на оваа земја, бидејќи смета на моќта на израелското лоби да го заштити од екстрадиција и одговорност утре, кога ќе ја напушти власта во Србија“, заклучува Анѓелковиќ.

Според Радиќ, до 2016 година, неколку десетици милиони евра годишно се трошеле за увоз на оружје. Кога требало да се купат два хеликоптери од Русија, армијата немала пари, па затоа бил купен само еден. Непосредно пред крајот на 2016 година, се појавија значителни буџетски „вишоци“, кои беа пренасочени кон Министерството за одбрана. Така сè започна, а играта продолжува и оттогаш. Сето ова се прави без никаков план или стратегија, објаснува понатаму Радиќ