Улогата на Макрон во катастрофалната низа на настани за Македонија

Се сеќавам како тинејџер, кога ќе го чуев фамозниот концепт за надворешна политика на мојата земја или славната „еквидистанца од соседите“, бев исклучително со многу прашалници околу ова и секогаш доаѓав до заклучок дека е погрешно. Ама си викав тогаш: „Ок е, дете, има нешто кое не го знаеш, сепак луѓево кои ја водат оваа држава имаат зад себе историја.“ Политиката на „еквидистанца“ ја промовираше првиот претседател Киро Глигоров. Од денешна перспектива гледано, кога не сум баш дете и кога поминав одредени искуства поврзани и со динамиката на внатрешната политика, решавање меѓународни конфликти и дипломатија, можам да заклучам дека уште како тинејџер сум бил во право дека политиката на „еквидистанца“ била погрешна.

Минатата недела читав колумна на професорот Денко Малевски, во која накратко направи ретроспектива на надворешната политика на Македонија од првата влада до денес, во која тој кажа дека секој разговор во времето кога бил министер за надворешни работи го завршувал со фразата „ве молам помогнете ни“. Малевски во текстот изнесува теза според која може да се заклучи дека од независноста до пред една година „ве молам помогнете ни“ бил темелот на кој била поставена македонската дипломатија, сè до пред една година кога почнавме да пркосиме на Западот, и според него таа храброст ја имаме поради поместувањето на центарот на американската надворешна политика во времето на вториот мандат на Доналд Трамп.

Одговорно тврдам дека не е точно дека секоја средба, барем во временскиот период кога бев генерален секретар на претседателот Стево Пендаровски и на кои јас сум бил присутен, била со наведната глава и фразата „ве молам“, туку се воделе аргументирани дискусии, неретко и во тензичен тон, во однос на позиционирањето на Македонија. Ова особено се однесува на нашиот пат кон интеграцијата во ЕУ.

Макрон не сфати дека грешка со грешка не се решава

Да потсетам на момент кој сметам дека е клучен и негативен за нас, за жал — „брилијантната“ идеја на францускиот претседател Макрон во 2019 година, кога донесе одлука дека мора да се промени методологијата на Брисел за отпочнување на пристапни преговори. Или како што го нарекувавме „француското вето“. Оваа чисто ситна внатрешно-партиска идеја на Макрон, или потреба да се задоволат тесните интереси на нивната внатрешна политичка сцена, е првата и вистински неправедна блокада со која се соочи Македонија и тогаш Албанија сосема случајно, бидејќи не третираа како пакет. Оваа одлука на Макрон беше негова приватна проценка со тесен интерес за Франција и претстојните избори и никако немаше поширока согласност во другите земји на Унијата, но помина едноставно бидејќи мораше да се потврди веројатно големината на демократијата пред налетот на десните радикали на Мари Ле Пен. Така што веќе во 2020 беше усвоена новата методологија заради која 2019 не ги почнавме преговорите.

Тоа што следуваше понатаму — или ветото од Софија две години подоцна и таканаречениот француски предлог, или сега веќе Бриселски — беше само последица на последователни катастрофални проценки на сите инволвирани страни, чија низа ја започна Париз. Сепак, да бидеме на чисто — официјален Париз, односно кабинетот на Макрон, покажа сериозна „грижа на совест“ две години подоцна кога Софија нè блокираше дури и по промената на методологијата која тие ја бараа за отпочнување на пристапни преговори. Токму тука е и одговорот зошто фамозниот предлог кој на прва го одбивме како држава, па после дополнителни преговори државното раководство го прифати, носеше неофицијално име „француски предлог“. Името го носеше затоа што двајца тогашни советници на претседателот Макрон беа директно вклучени во преговорите меѓу Македонија и Бугарија и во тој период беа исклучително посветени на изнаоѓање решение за калабалакот за кој нивниот кабинет беше одговорен. И, како што најчесто се случува — грешка со грешка не се решава, туку само се усложнува работа.

Двајцата советници на Макрон кои ги водеа преговорите беа Клеман Бон и Александре Адам и тие беа почесто во Софија и Скопје отколку во Париз тие денови. Желбата да ја поправат штетата од одлуката на нивниот претседател пред две години очигледно беше присутна, но во тие моменти позицијата на политичките субјекти и кај нас и во Бугарија ја правеше желбата само желба и ништо повеќе.

…

Aнализата на Миле Бошњаковски во целост прочитајте ја тука