Европскиот парламент објави нацрт-извештај за стратегијата за проширување на ЕУ

Европскиот парламент објави нацрт-извештај за стратегијата за проширување на ЕУ, што денеска беше официјално презентиран на состанокот на Комитетот за надворешни работи (AFET). Документот ги вклучува сите земји-кандидатки и потенцијални кандидатки за членство во ЕУ (Западен Балкан, Украина, Молдавија, Грузија и Турција) и поставува јасни критериуми, нови механизми за следење и политичка порака дека проширувањето е повторно на врвот на европската агенда.

Европскиот парламент нагласува дека проширувањето е едно од клучните средства за стабилност на континентот. Со оглед на војната во Украина и растот на странското влијание, ЕП истакнува дека ЕУ мора да дејствува порешително за да спречи политички вакуум во земјите-кандидатки.

Во извештајот се нагласува дека секоја земја напредува толку брзо колку што ги исполнува критериумите за реформи. Иако критериумите остануваат непроменети, документот предвидува неколку новини, како што се можноста за замрзнување на преговорите во случај на застој во владеењето на правото, формирање посебна група за следење на демократијата и слободата на медиумите или јасни рокови за земјите што постигнуваат видлив напредок.

ЕУ, исто така, вели дека нејзините институции мора да се подготват за прием на нови членки.

Еден од клучните предлози се однесува на воведување на квалификувано мнозинство при донесување одлуки во рамките на процесот на проширување. Според предлогот, одлуките за отворање преговори и пристапување би останале во доменот на консензус, додека сите меѓу-чекори, како што се отворањето и затворањето на поглавјата од преговорите, би се донесувале со квалификувано мнозинство.

Документот, исто така, предлага подлабока интеграција на земјите-кандидатки во одредени политики на ЕУ дури и пред пристапувањето, првенствено во областите на внатрешниот пазар, енергијата и инфраструктурата, како и безбедносната и одбранбената соработка.

ЕП, исто така, предупреди на интензивни кампањи за дезинформации од Русија и други актери. Затоа се планира механизмот за демократска заштита („European Democracy Shield“) да се прошири и на земјите-кандидатки.

„Секоја земја треба да се оценува според сопствените заслуги, а тие реформи не треба да бидат само константни, туку и неповратни. Доколку резултатите укажуваат на нешто друго, тогаш мора веднаш да ги прилагодиме нашите анализи на тоа и всушност ЕУ мора да ја одржи можноста за функционирање и донесување одлуки без никакви пречки. И треба да се свртиме повеќе кон гласање со помош на квалификувано мнозинство“, рече известувачот на Европскиот парламент за стратегијата за проширување, Петрас Ауштревичиус, презентирајќи го документот пред AFET.

ЕПП, најголемата политичка група во ЕП, вели дека е клучно да се разгледа секоја земја-кандидат одделно.

Тонино Пицула вели дека војната на Русија во Украина ја потсети ЕУ дека проширувањето „не е само технократска вежба, туку и геополитички императив“.

„Се согласувам дека проширувањето сепак мора да се базира на заслуги. Секоја земја што сака да се приклучи на ЕУ мора да се оценува врз основа на она што всушност го исполнува во однос на владеењето на правото, независноста на судството, слободата на медиумите и усогласувањето со нашите заеднички надворешни и безбедносни политики… Тоа не е само нешто што треба да се „направи“, туку е политичка обврска. Сакаме да видиме кој е подготвен да гради вредност со нас, а не да нè гледа само како трансакција“, рече Пицула на сесијата на AFET.

Европските конзервативци и реформисти (ECR) го поддржуваат проширувањето.

Зелените ја поддржаа реформата на правилата на ЕУ.

„Секако, ако започнеме преговори, сите мора да бидат за тоа. Ако прифатиме нова држава, да, секако, сите мора да кажат „Да“. Но, ако имаме 150 привремени одлуки кои мора да се донесат едногласно, тоа би значело дека секој ден, месец по месец, постојано вадиме валкани алишта на површина“, рече пратеникот Томас Вајц.

Тој вели дека ова води до голема фрустрација кај земјите-кандидатки, од кои некои чекаат 20 години за да започнат преговорите.

„Мора да го отстраниме правилото на едногласност кога работиме за секој поединечен чекор во проширувањето“, вели Вајц.

Европската комисија вели дека се согласува со идејата за поголема употреба на квалификувано мнозинство, но предупредува дека ќе биде тешко да се спроведе.

„Реалноста е дека ќе ни треба консензус за да го укинеме консензусот. Значи, тоа веројатно нема да се случи“, рече претставник на Европската комисија на состанокот на AFET.

Претставник на Службата за надворешни работи на Европската комисија (EEAS) се приклучи на дискусијата, инсистирајќи на еден услов што стана клучен за европската интеграција, со цел да се види „кој е на која страна“.

Рокот за поднесување амандмани е 25 ноември, нова дебата во AFET е закажана за 15 јануари, а гласање за документот се очекува на пленарната седница на Парламентот на ЕУ во февруари