8 -ми Март не е празник на дамите. И не ни треба 20% намаление.

Мамо, што е тоа 8 -ми Март?

„Празник е…“

„Каков празник? Како Нова Година или Божиќ?“”Така нешто. Тоа е празник кој ја одбележува борбата за правата на жените…“

„Какви права, мамо?

„Па, разни права. Права за кои жените се бореа затоа што ги немаа. На пример, право на работа, на поседување имот, на возење автомобил, на училиште, на сè што прават мажите…“

„Но, мамо, зошто жените ги немаа тие права, па мораа да се борат за нив?“…

Овој разговор сè уште не се случил, но замислувам дека може да звучи вака кога моите деца ќе бидат малку постари.

Не знам како да одговорам на последното прашање, бидејќи навистина – и мене не ми е јасно – зошто на жените им биле ускратувани правата низ историјата на цивилизацијата.

Од Хамураби до денес, многу се промени, но патријархатот е нишката што ги поврзува милениумите. Египќани, Асирци, Персијци, Римјани, Арапи, Османлии, Ацтеки, Инки, Стари Грци… различни епохи, различни раси, различни религии, различен општествен поредок, различни континенти, но исто – патријархат.

Познатиот законик на Хамураби вели: ако припадник на владејачката класа му го извади окото на обичниот граѓанин, ќе мора да плати 60 сребреници како казна. Но – ако убие жена, тогаш казната е 30 сребреници. Според некоја морбидна калкулација, окото на еден маж вреди цели два женски животи. Еј!

Ова било многу одамна, се согласувам. Сепак, мислам дека е важно.

Важно е да го знаеме коренот на проблемот, опсегот на проблемот, неговите димензии, фактот дека низ милениумите го пренесувавме од колено на колено деструктивниот принцип кој вели дека жените се грешни, дека Ева го скршнала Адам од правиот пат, дека жените се послаби, дека жените се помалку вредни.

Темелите на цивилизациите врз кои се развива денешниот свет беиле обоени со премисата дека да се биде маж е поважно, подобро, повредно од тоа да се биде жена и до ден денес тој принцип продолжува да живее. Секскп, со многу помал интензитет, многу помалку впечатлив, многу помалку очигледен, но – живеe.

Патријархатот е влезен во секоја пора, во нашето свесно и несвесно, индивидуално и колективно. Низ него се обоени нашите погледи за светот, идејата за тоа што е убаво, што е добро, што е пожелно.

Кога од жената се очекува да биде скромна, одмерена и дама, а од мажот да биде мангуп и фаца – тоа е патријархат.

Кога соседите се чудат што маж ми меси леб – тоа е патријархат.

Кога му се смеат на момче кое сака да се запише на танц – тоа е патријархат.

Кога маж ќе убие жена, а весникот насловува „злосторство од страст, жртвата била невообичаено убава“ – тоа е патријархат.

Кога се шират приказни дека мажите се плашат од независни и силни жени – тоа е патријархат.

Кога на жената во политиката која има цврсти ставови и големи амбиции ќе и се каже дека ѝ недостига силен маж – тоа е ужасен, патријархат

Кога машките деца се нарекувани „наследник“ – тоа е патријархат.

Кога се прават пренатални тестови за да се изврши абортус во случај плодот да е женски – тоа е патријархат од кој боли душата.

И – кога 8-ми Март стана празник на дамите и понежниот пол, празник на „малите знаци на внимание“ – тогаш патријархатот блеснува во својот полн сјај.

8-ми Март не е ден за понежниот пол, ниту ден за дамите и секако не е ден кога ни треба 20% попуст.

8-ми Март е денот кој ја одбележуваме борбата на жените да кажат НЕ на патријархалниот општествено уредување и да кажат ДА за еднакви права и обврски на жените и мажите.

Да се ​​вратам на почетокот. Кога моите деца би можеле да се изразат на академски јазик во тој имагинарен разговор, нивното прашање би можело да биде – од каде потекнува патријархатот и кои се причините за неговото милениумско траење? (Одговорот веројатно не е во неговата ефикасност и совршенство. Состојбата во која се наоѓа светот доволно зборува за тоа.)

Не наоѓам теорија која дава доволно добар одговор, а практиката вели – патријархатот опстојува едноставно само затоа што постои долго време. Кога неправдата е во коренот, голема е веројатноста дека ќе биде и во дералите, а инерцијата е незапирлива. Социјалниот замав е тешко да се запре кога ќе почне да оди во еден правец, а уште потешко е да се пренасочи.

Затоа е важен 8-ми Март – да нè потсети дека ние, секој од нас, сме дел од општеството и дел од тој замав. Мал дел. Но сепак дел. И – ако има доволно од нас што влечеме на другата страна, можеме да го забавиме, а потоа и да го запреме.

8-ми Март е потсетник дека секој од нас и секој од вас може да придонесе за градење на подобро и поправедно општество кое подеднакво ќе ги цени мажите и жените.

8-ми Март е ветување дека ќе бидеме подобри и подобри. Во суштина, 8-ми Март е верба во нас, како човечки вид.

8-ми Март е важен, но сите останати денови се уште поважни.

Што ќе правите кога ќе помине 8-ми Март?

Извор: Милана Павловиќ