Гардијан: Гугл и Амазон му помагаат на Израел со таен код
Технолошките гиганти Google и Amazon се согласија на необични услови за да обезбедат профитабилен договор од 1,2 милијарди долари со израелската влада, вклучително и употреба на таен код познат како „механизам на намигнување“.
Овој механизам е дизајниран да им овозможи на компаниите да ги заобиколат законските наредби и тајно да го известат Израел кога се принудени да ги предадат своите податоци на странски власти.
Барањето произлезе од загриженоста на Израел дека податоците пренесени на глобални клауд платформи би можеле да завршат во рацете на странски судски власти, а беше откриено во протечени документи добиени со заедничка истрага на The Guardian, израелско-палестинското издание +972 Magazine и еврејскиот медиум Local Call.
Како и другите големи технолошки компании, Google и Amazon редовно соработуваат со полицијата и безбедносните служби и предаваат податоци за корисниците како дел од истрагите, честопати со судска наредба со која им се забранува да ги известуваат корисниците. Ова губење на контролата врз податоците беше клучна загриженост за Израел, поради што тој вгради таен систем за предупредување во договорот од 2021 година, познат како Project Nimbus.
Според договорот, компаниите мора да испраќаат сигнали скриени во плаќањата до израелската влада, известувајќи ја за предавањето на податоците. И Google и Amazon негираа дека избегнале какви било законски обврски.
Договорот, исто така, содржи и други строги контроли што им забрануваат на американските компании да го ограничат користењето на нивните услуги на низа израелски владини агенции, безбедносни служби и воени единици. Според условите, компаниите не можат да му го одбијат пристапот на Израел до технологијата, дури и ако се утврди дека ги крши нивните услови за користење.
Израелските власти сакаа да се заштитат од можен притисок од вработените или акционерите врз компаниите да ја прекинат соработката со Израел поради злоупотреба на човековите права на окупираните палестински територии.
Како функционира тајниот код
Nimbus, именуван по високите облаци, е водечката иницијатива на израелската влада за складирање информации од јавниот сектор и воените информации во комерцијални центри за податоци лоцирани во Израел. Сепак, израелските власти стравуваа дека законите на САД и Европа би можеле да им дадат на странските власти директен пристап до податоците.
Затоа е дизајниран „механизмот на намигнување“. Протечените документи на израелското Министерство за финансии откриваат дека тајниот код би бил во форма на плаќање наречено „специјална такса“, кое компаниите го плаќаат на израелската влада во рок од 24 часа од преносот на информациите.
Износот на плаќањето одговара на позивниот број на земјата што ги побарала податоците. На пример, ако Google или Amazon предадат податоци на властите во САД (позивниот број +1) и не им е дозволено да зборуваат за тоа, тие мора да му платат на Израел 1.000 шекели.
Ако барањето доаѓа од Италија (позивниот број +39), плаќањето е 3.900 шекели. Во случај наредбата за тајност да им забрани дури и да ја откријат земјата, постои резервна опција: компаниите мора да платат 100.000 шекели (околу 26.400 евра).
Правните експерти, вклучително и поранешните американски обвинители, го нарекоа аранжманот многу необичен и ризичен, бидејќи испраќањето шифрирани пораки може да ги прекрши законските обврски на САД.
„Малку е брилијантно, но е ризично“, рече поранешен висок американски безбедносен службеник. Израелските власти, исто така, се чини дека биле свесни за ризиците, наведувајќи во документите дека нивните барања „би можеле да бидат во спротивност“ со американскиот закон, оставајќи ги компаниите со избор помеѓу „прекршување на нивните договори или прекршување на нивните законски обврски“.
Кога беа прашани за механизмот, и Амазон и Гугл негираа дека ги заобиколуваат правно обврзувачките наредби. „Идејата дека ќе ги избегнеме нашите законски обврски кон владата на САД како американска компанија или во која било друга земја е категорично лажна“, рече портпаролот на Гугл.
Портпаролот на израелското Министерство за финансии додаде: „Инсинуацијата во статијата дека Израел ги принудува компаниите да го прекршат законот е неоснована“.
Сепак, во интерен меморандум на израелската влада по потпишувањето на договорот се вели: „[Компаниите] ја разбираат чувствителноста на израелската влада и се подготвени да ги прифатат нашите барања“.
„Без ограничувања“
Покрај протекувањето на податоци, израелските власти се плашеа од сценарио во кое нивниот пристап до cloud технологијата би можел да биде блокиран или ограничен поради притисок од активисти и групи за човекови права. За да се спречи ова, во договорот беа вградени одредби што им забрануваат на Google и Amazon да го поништуваат или ограничуваат пристапот до нивните платформи, или поради промени во политиката на компанијата или затоа што веруваат дека Израел ги крши нивните услови за користење.
Доколку Израел не ги крши авторските права, „на владата ѝ е дозволено да користи која било услуга што е дозволена според израелскиот закон“, се вели во анализата на Министерството за финансии.
Ова е во спротивност со потегот на Microsoft, кој исто така се натпреваруваше за договорот Nimbus, но загуби. Минатиот месец, Microsoft ѝ го одби пристапот на израелската војска до технологија за неселективно следење на палестинските телефонски повици, велејќи дека таквата употреба ги крши неговите услови за користење.
Според условите на договорот со Нимбус, на Google и Amazon не им беше дозволено да преземат таква акција бидејќи тоа би се сметало за „дискриминација“ против израелската влада, што би резултирало со финансиски казни и тужби.
За време на офанзивата во Газа, за која истрагата на ОН заклучи дека е геноцид, израелската војска во голема мера се потпирала на давателите на услуги во облак за складирање и анализа на огромни количини на податоци.
Портпаролот на израелското Министерство за финансии изјави дека Google и Amazon се „обврзани со строги договорни обврски што ги штитат виталните интереси на Израел“, додавајќи дека договорите се доверливи.
