Нобелова награда за економија доделена на Џоел Мокир, Филип Агион и Питер Хјуит
Според Шведската академија на науките, овогодишните лауреати ја истакнуваат суштината на иновациите како движечка сила на економскиот напредок. Технологијата брзо се развива и создава нови производи и производствени методи кои ја заменуваат старите, во постојан циклус на иновација. Овој процес е основата за одржлив економски раст, што директно се одразува на подобар животен стандард, здравје и квалитет на животот.
Историски контекст: од стагнација до индустриска револуција
Како што објаснуваат експертите, економскиот раст не бил секогаш само по себе разбирлив или автоматски. „Стагнацијата била норма во поголемиот дел од човечката историја. И покрај важните откритија, кои понекогаш воделе до повисоки приходи и подобри услови за живот, растот секогаш на крајот се стабилизирал“, наведува академијата.
Џоел Мокир ја користел историјата како клучен извор за разбирање на одржливиот раст. Тој покажал дека за иновациите да генерираат самогенерирачки економски процес, потребно е не само да се знае дека нешто функционира, туку и да се разбере научниот принцип зад тоа. Недостатокот на научни објаснувања пред индустриската револуција го отежнувал градењето врз претходни откритија. Мокир исто така нагласува дека општеството мора да биде отворено за нови идеи и да дозволува промени за да се овозможи долгорочен раст.
Филип Агион и Питер Хјуит се фокусирале на механизмите што лежат зад одржливиот раст преку концептот на креативното уништување. Во својот труд од 1992 година, тие развиле математички модел кој објаснува дека кога на пазарот ќе се појави нов и подобар производ, компаниите што нудат постари технологии или производи губат. Иновацијата е „креативна“ бидејќи создава нови можности, но и „деструктивна“ бидејќи ги преминува и заменува постоечките решенија.
Агион и Хјуит покажуваат дека оваа динамика создава конфликти кои мора да се управуваат конструктивно. Без поддршка за процесот на креативно уништување, постоечките компании и интересни групи можат да блокираат иновации, што го успорува економскиот раст.
